Nüans [fr. nuance] sözü Azərbaycan dilinə fransız dilindən keçmişdir və əsasən hər hansı bir şeydəki incə, zərif fərqləri, çaları ifadə edir. Bu fərqlər səs, rəng, ətir, dad, duyğu və ya hər hansı digər hissi qavrayış sahəsində özünü göstərə bilər. Mətndə qeyd olunduğu kimi, musiqidə ayrı-ayrı fraza və cümlələr arasındakı zərif keçidlər də nüans kimi təsvir olunur. Lakin nüans anlayışı bununla məhdudlaşmır.
Daha geniş mənada nüans, bir şeyin əsas xüsusiyyətlərindən kənarda qalan, lakin onun tam mənzərəsini anlamaq üçün vacib olan incə detalları, mənaları və ya məqamları ifadə edir. Məsələn, bir rəngin nüansları onun işıqlandırma şərtlərindən, digər rənglərlə qarşılıqlı əlaqəsindən və ya rəssamın fırça texnikasından asılı olaraq dəyişə bilər. Eynilə, bir ədəbi əsərdəki nüanslar müəllifin dil seçimlərində, personajların davranışlarında, süjet xəttinin inkişafında və s. özünü göstərər.
Nüanslar həmçinin insan münasibətlərində və ünsiyyətdə mühüm rol oynayır. Sözlərin tonu, jestlər, mimika və bədən dili vasitəsilə ifadə olunan incə mənalar nüansların tərkib hissəsidir. Doğru anlaşma üçün bu nüansları dərk etmək, onları duymaq və düzgün qiymətləndirmək vacibdir. Bir sözün səs tonundakı kiçik bir dəyişiklik belə tamamilə fərqli bir məna ifadə edə bilər.
Nüans anlayışının əsas xüsusiyyəti onun subyektivliyidir. Bir nüansı başqa biri qədər aydın qavramaq mümkün deyil. Hər kəs öz təcrübəsinə, biliyinə və hisslərinə əsasən nüansları fərqli şəkildə qavrayar və şərh edər. Buna görə də, nüanslı məsələləri müzakirə edərkən diqqətlilik və anlayış vacibdir.
Cümlədə nüansın işlənməsi:
- Rəsmin rənglərinin incə nüansları tamaşaçıları heyran etdi.
- Musiqidəki nüanslar ifadənin dərinliyini artırır.
- Onun sözlərində gizli bir nüans var idi.
- Münasibətlərimizdəki nüansları anlamağa çalışırdıq.
- Əsərin əsas mövzusundan kənara çıxan nüanslar onu daha maraqlı edir.