Nüfus (ərəbcə "نَفْس" - nəfs sözünün cəmidir) sözü əsasən "əhali", "camaat" mənalarında işlənir və bir ərazidə yaşayan insanların ümumi sayını bildirir. Lüğətlərdə sadəcə "əhali" kimi tərcümə edilməsi mənasının tamlığını əks etdirmir. Çünki "nüfus" sözü daha çox statistik və demoqrafik məlumatlarda istifadə olunur, əhalinin sayını, sıxlığını, artımını, tərkibini (yaş, cinsiyyət, milliyyət, sosial status və s.) əhatə edir. Sadəcə "camaat" sözü ilə əvəz etmək də qeyri-dəqiqdir, çünki "camaat" daha çox müəyyən bir qrup insanı, yaxud bir yerdə toplaşmış insanları bildirir.
Misal üçün, "şəhərin nüfusunun sürətlə artması" ifadəsində "nüfus" sözü əhalinin sayının artmasını, "ölkənin nüfusunun demoqrafik təhlili" ifadəsində isə əhalinin tərkibi və strukturunun tədqiqatını ifadə edir. "Nüfus sıxlığı" ifadəsi də bir ərazidəki əhalinin sayının həmin ərazinin ölçüsünə nisbətini göstərir. Bu mənaları sadəcə "əhali" və ya "camaat" sözləri ilə tam ifadə etmək mümkün deyildir. "Nüfus siyahısı" ifadəsi isə əhalinin sayının və xüsusiyyətlərinin müəyyən edilməsi üçün aparılan rəsmi qeydiyyatı göstərir.
İskəndərzadənin nümunəsindəki ("…Bu arvad və uşaqlarına nüfus hesabı ilə nə qədər yer düşürsə, müəyyən edib versinlər") istifadədə isə "nüfus" sözü həmin məkanda yaşayan insanların sayına əsasən yer ayırma mənasında işlənir. Bu mənada "nüfus" sözü "əhali" və ya "camaat" mənasından bir qədər fərqli olaraq, həmin ərazidəki insan sayının konkret olaraq bölüşdürülmə prinsipinə aid edilir.
Beləliklə, "nüfus" sözü sadəcə "əhali" və ya "camaat" mənalarını ifadə etməkdən daha geniş bir kontekstdə, demoqrafik göstəriciləri əhatə edən bir anlayış kimi dəyərləndirilməlidir. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsas mahiyyətini əhalinin sayı və onunla bağlı statistik məlumatlar təşkil edir.