izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Oğru-əyri: Azərbaycan dilində "oğru-əyri" sözü əsasən iki əsas mənada işlənir. Birinci və daha çox yayılmış mənası "top" deməkdir. Bu mənada sözün leksik mənşəyi qədim türkcə "oğru" sözündən gəlmə ehtimalı vardır. "Oğru" sözünün qədim dövrlərdə "əyri", "dəyirmi" mənalarını da ifadə etdiyini nəzərə alsaq, "oğru-əyri" söz birləşməsinin "top" mənasını daha yaxşı başa düşmək olar. Topun formasının əyri-üyrü, qeyri-bərabər olmasına istinadən bu məna əmələ gəlmiş ola bilər. Misal üçün: "Uşaqlar həyətdə oğru-əyri ilə oynayırdılar." Bu cümlədə "oğru-əyri" sözü futbol topu, basketbol topu və ya digər oxşar formalı əşyaları ifadə edə bilər.

İkinci mənası isə, daha az işlənsə də, "oğrular", "oğurluqla məşğul olanlar", "əli düz olmayanlar", "cinayətkarlar" mənasındadır. Bu isə, "oğru" sözünün əsas mənasından irəli gəlir. Verilmiş nümunədəki "Cındırlı kişi: Burada oğru-əyri çox olduğundan müştəriləri nərdi" cümləsi ikinci mənanı ifadə edir. Burada "oğru-əyri" sözü həmin ərazidə çoxlu oğrunun, yəni cinayətkarın olmasını və bu səbəbdən də müştərilərin azalmasını bildirir. Burada sözün həm "oğru" (cinayətkar) həm də "əyri" (dələduz, etibarsız) mənaları birləşərək "pis adamlar" mənasını verir.

Qeyd etmək lazımdır ki, ikinci mənanın işlənməsi dialektal xüsusiyyət daşıyır və yazılı nitqdə az rast gəlinir. Birinci məna isə daha geniş yayılmış və ümumi anlaşılmış bir mənadır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz