izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Oxşatma (Oxşatmaq felindən törəmiş substantiv) - bir şeyin başqa bir şeyə bənzədilməsi əsasında qurulmuş ədəbi-bədii vasitədir. Bu bənzətmə, əşya, hadisə və ya anlayışlar arasındakı oxşarlıq əlamətləri əsasında aparılır və oxucuda aydın təsəvvür yaratmaq, ifadənin ifadəliliyini artırmaq məqsədi daşıyır. Oxşatmanın əsas elementi, müqayisə edilən iki varlıq (və ya anlayış) arasındakı oxşarlıqdır. Bu oxşarlıq müxtəlif dərəcələrdə və fərqli üsullarla ifadə oluna bilər.

Oxşatma, üslubiyyət baxımından müxtəlif formalarda ola bilər: məsələn, kişilikli oxşatma (antropomorfizm) – cansız əşyalara insan xüsusiyyətlərinin verilməsi; məcazlı oxşatma – bir əşyanın başqa bir əşya ilə oxşarlığının məcazlı şəkildə ifadə olunması; açılışlı oxşatma - oxşatmanın "kimi", "necə", "sanki" kimi bağlayıcı sözlərlə açıq şəkildə ifadə edilməsi; qapalı oxşatma – oxşarlıq müqayisə bağlayıcıları istifadə olunmadan, daha gizli şəkildə verilən oxşatma.

Oxşatmanın linqvistik təhlili zamanı, onun sintaksis quruluşuna, leksik tərkibinə və ümumiyyətlə, ədəbi-bədii kontekstə diqqət yetirilməlidir. Oxşatmanın əsasında duran oxşarlıq əlamətləri mücərrəd və ya konkret ola bilər. Məsələn, “Qəlbi dağ kimi sərt idi” cümləsində “qəlb”in “dağ”a oxşadılması, onun möhkəmliyi və sərtliyinə əsaslanır. Oxşatma, əsərin üslubuna, mövzusuna və müəllifin ədəbi üslubuna uyğun olaraq seçilir və əsərin bədii təsirini gücləndirir.

Dilçilikdə oxşatma ədəbi-nəzəriyyəvi anlayış olaraq, təsvirlilik, ifadəlilik və obrazlılıq vasitələrindən biri kimi nəzərdən keçirilir. Müxtəlif ədəbi cərəyanlarda, fərqli mədəniyyətlərin ədəbiyyatlarında oxşatmadan fərqli məqsədlər üçün və müxtəlif formalarda istifadə edilir. Oxşatma sadə dildən tutmuş mürəkkəb poetik dillərə qədər geniş spektrdə istifadə olunan bir vasitədir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz