Oxşatmaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "bənzətmək" kimi qısaca ifadə edilməkdən daha geniş və dəqiq şəkildə izah edilməlidir. Lüğətlərdəki "bənzətmək" ifadəsi oxşatmağın yalnız bir tərəfini əks etdirir. Oxşatmaq, iki və ya daha çox şey arasında zahiri və ya mahiyyətcə bənzərlik qurmaq, birini digərinə bənzətmək deməkdir. Bu bənzərlik müxtəlif səviyyələrdə və müxtəlif məqsədlərlə ola bilər.
Etimoloji baxımdan, "oxşatmaq" "oxşamaq" felindən törəmişdir. "Oxşamaq" isə "oxşar" sifətindən əmələ gəlmişdir. "Oxşar" sözü isə kökü etibarilə "oxşayış", yəni "bənzərlik" mənasını ifadə edir. Beləliklə, oxşatmaq həm görünüş, həm də xarakter, davranış və s. cəhətdən bənzərliyi vurğulamaq məqsədi daşıyır.
İstifadə sahələrinə gəldikdə, "oxşatmaq" feli müxtəlif kontekstlərdə işlənə bilər:
- Görünüş baxımından oxşatmaq: "O qızı anasına oxşadırdı." (Qız anasına çox bənzəyirdi.)
- Xüsusiyyətlər baxımından oxşatmaq: "Onun davranışı bir uşağın davranışına oxşayırdı." (Davranışı uşaq davranışına bənzəyirdi.)
- Metaforik mənada oxşatmaq: "Şair sevgisini parlaq bir ulduza oxşatmışdı." (Sevgisinin ulduz kimi parlaq olduğunu ifadə etmişdir.)
- Müqayisə etmək məqsədilə oxşatmaq: "Müəllim şagirdlərin biliyini bir-birinə oxşatdı." (Şagirdlərin biliyini müqayisə etdi.)
Nümunə cümlələrdəki "oxşatmaq" felinin mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir. Məsələn, "Qulam müəllim Dəmirovu oxşatmışdı, ancaq tanıya bilməmişdi" cümləsində oxşatma fiziki bənzərlik üzərindən qurulur. "Qız yenə gülümsündü və bu təbəssüm onu məsum bir uşağa oxşatdı" cümləsində isə oxşatma davranış və ifadə vasitəsilə ifadə olunur.
Yekun olaraq, "oxşatmaq" feli sadəcə bənzətmək deyil, iki və ya daha çox şey arasında müxtəlif cəhətlərdən (görünüş, xüsusiyyətlər, davranış, keyfiyyətlər və s.) bənzərlik qurmaq, birini digərinə bənzətmək, müqayisə etmək məqsədi ilə istifadə olunan çoxcəhətli bir feldir.