Oxuma (f.i.s. "oxumaq"dan): "Oxuma" sözü, "oxumaq" felinin isim halidir və əsasən bir hərəkətin, prosesin, və ya fəaliyyətin adını bildirir. "Oxumaq" felinin mənası genişdir və yazılı və ya çap olunmuş mətni səsləndirməyi, musiqi notlarını ifa etməyi, həmçinin bir şeyin mahiyyətini, mənasını dərk etməyi əhatə edir.
Məna çalarları: "Oxuma" sözü müxtəlif kontekstlərdə fərqli məna çalarları əldə edə bilər. Misal üçün, "kitab oxuma" ifadəsi yazılı mətni səsləndirməyi bildirir, "musiqi oxuma" ifadəsi isə musiqi notlarının ifa edilməsini. "Oxumanın keyfiyyəti" ifadəsi oxu prosesinin səviyyəsini, tərzini və bacarığını ifadə edir. Həmçinin, "tarixin oxuması" kimi ifadələr də mövcuddur ki, bu da tarixi hadisələrin təhlili və dərk edilməsini ifadə edir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
"Uşağın gözəl oxuması hər kəsi heyran etdi." (Burada "oxuma" səsli oxumaq, ifa etmək mənasında işlənir)
"Professorun mövzunun oxuması çox dərin idi." (Burada "oxuma" dərin təhlil və dərk etmə mənasında işlənir)
"Onun sözlərinin oxuması hər kəsin ürəyini əzdi." (Burada "oxuma" ifadənin əhval-ruhiyyəsini, tonunu və təsirini ifadə edir.)
Bədii ədəbiyyat nümunəsində ("Lakin [anamın] oxuması ilə ağlamasını seçmək çətin idi.") isə "oxuma" ana tərəfindən sözlərin oxunması hərəkəti ilə yanaşı, oxuma prosesinin emosional və psixoloji tərəfini də ifadə edir. Anamın həm oxuması, həm də ağlaması eyni vaxtda baş verdiyindən, bu prosesin təsviri olaraq verilir.
Etimalogiyası: "Oxumaq" feli kökündən törəmişdir və qədim türk dillərinə aiddir. Mənşə etibarilə səs vermə, səsləndirmə mənasını ifadə edir. Zaman keçdikcə mənası genişlənərək müxtəlif sahələri əhatə edib.