Səsli sözü Azərbaycan dilində geniş istifadə olunan bir söz olub, əsasən "səs-küylü" mənasında işlənir. Ancaq "səs-küylü" tərifi tam olaraq onun mənasını əhatə etmir. Çünki "səsli" sadəcə olaraq səsin varlığını, eşidilməsini ifadə edir, səsin şiddəti və ya xoşagəlməzliyi barədə məlumat vermir. "Səs-küylü" isə daha spesifik olaraq güclü, xoşagəlməz və ya narahatedici səslərin çoxluğunu bildirir.
Beləliklə, "səsli" sözünün mənasını daha dəqiq və geniş şəkildə izah etmək üçün aşağıdakı nüansları nəzərə almaq lazımdır:
1. Səsin varlığı: "Səsli" sözü ilk növbədə hər hansı bir səsin mövcudluğunu ifadə edir. Məsələn, "Səsli bir alət", "Səsli bir mühit", "Səsli bir məclis" ifadələrində səsin olması vurğulanır, lakin səsin xarakteri haqqında məlumat verilmir.
2. Səsin şiddəti: Bəzi kontekstlərdə "səsli" sözü səsin nisbətən yüksək səviyyədə olduğunu bildirə bilər. Lakin bu, mütləq "səs-küylü" mənasını verməyə bilər. Məsələn, "Səsli musiqi" ifadəsi musiqinin dinləniləcək qədər səs gücündə olduğunu bildirir, lakin mütləq narahatedici səviyyədə olmadığını göstərmir.
3. Səsin keyfiyyəti: "Səsli" sözü səsin keyfiyyəti barədə məlumat vermir. Səs xoş, xoşagəlməz, aydın, qarışıq və s. ola bilər. "Səsli" sözü bu xüsusiyyətləri müəyyən etmir.
4. Etimalogiyası: "Səsli" sözü "səs" kökünə "-li" şəkilçisinin artırılması ilə əmələ gəlmişdir. "-li" şəkilçisi "malik olmaq", "sahib olmaq" mənasını verir. Beləliklə, "səsli" "səsə malik olan" kimi izah edilə bilər.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
"Səsli bir qış gecəsi idi." (Burada "səsli" qış gecəsinin səs-küylü deyil, sadəcə səs-küylə müşayiət olunduğunu bildirir. Məsələn, küləyin səsi, ağacların şaqqıltısı və s.)
"Konsertdə səsli musiqi səslənirdi." (Burada "səsli" musiqinin yüksək həcmdə, aydın eşidilən olduğunu bildirir.)
"Səsli bir qrup gəncin küçədən keçdiyini gördüm." (Burada "səsli" gənclərin danışması və ya gülməsi səbəbindən onların varlığının eşidildiyi anlamındadır.)
Nəticə olaraq, "səsli" sözü "səsə malik olmaq", "eşidilən olmaq" kimi izah edilə bilər və kontekstə görə "səs-küylü" mənasını da daşıya bilər, amma bu onun əsas və yeganə mənası deyildir.