Olmalı sözü Azərbaycan dilində sifət kimi işlənir və bir şeyin olması, həyata keçirilməsi, varlığı, iştirakı üçün zərurət, lazımlılıq, arzuolunarlıq və ya istənilənlik mənasını bildirir. Başqa sözlə, "olmalı" bir şeyin vacibliyini, ehtiyacını və ya istənilənliyini vurğulayır. Bu mənada, "lazım", "gərək", "vacib" sözləri ilə sinonim kimi işlədilə bilər, lakin onlardan bir qədər incə bir məna fərqi vardır. "Lazım" daha çox obyektiv ehtiyacı, "gərək" qaçılmazlığı, "vacib" isə dini və ya qanuni vacibliyi bildirir. "Olmalı" isə bu üçünün birləşməsindən yaranan daha geniş və kontekstə bağlı bir məna kəsb edir; həm ehtiyacı, həm də istəni, həm də məqsədəuyğunluğu əks etdirə bilir.
Misal olaraq, "Bu gün işdə olmalısınız" cümləsində "olmalı" sözü işə getməyin vacibliyini, həm də ehtimal olunan bir yükümlülüyü ifadə edir. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq "məcburiyyət", "lazımlıq", "istənilənlik" kimi nüansları da özündə ehtiva edə bilər. Məsələn, "sənin orada olmalısın" cümləsində həm zərurət, həm də istək ifadə oluna bilər. Kiminsə həmin yerdə olması üçün müəyyən bir ehtiyac, və ya bir səbəb ola bilər, lakin bu həm də bir arzu olaraq ifadə olunur.
Etimalogiyasına gəldikdə isə, "olmalı" sözü "ol-" kökü və "-malı" əlavəsindən təşkil olunmuşdur. "Ol-" "olmaq" felindən törəmiş bir kök olub, varlığı, mövcudluğu bildirir. "-malı" əlavəsi isə zərurəti, lazımlılığı və ya istənilənliyi ifadə edir. Beləliklə, "olmalı" sözü əslində "olmaq zərurəti olan", "olmaq lazım olan" mənasını verir.
Qeyd etmək lazımdır ki, "olmalı" sözü həm müsbət, həm də mənfi mənada işlədilə bilər. Məsələn, "Bu qədər səhv olmamalı idi" cümləsində "olmalı" sözü bir şeyin olmamasının istənilənliyini ifadə edir.