Oynama sözü "oynamaq" fellərinin isim şəklidir və əsasən "oynamaq" feli ilə eyni kökdən gəlməkdədir. Lüğətlərdə sadəcə "oynamaq" feli ilə əlaqəli olaraq izah edilməsi, onun mənasını tam əhatə etmir. Daha dəqiq və geniş izah üçün aşağıdakıları nəzərə almaq lazımdır:
Mənşəyi: "Oynamaq" feli türk dillərindən gəlir və kökü qədim türkcədəki "oyn-" morfemisinə dayanır. Bu morfem hərəkət, rəqs, əyləncə, əylənmə, uşaq oyunları kimi mənaları ehtiva edir. "ma" isə isim şəkilçisidir.
Mənası: "Oynama" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilir. Əsas mənaları aşağıdakılardır:
- Əyləncə, əylənmə: Uşaqların oynaması, bayram oynamaları, əyləncəli oyunlar.
- Hərəkət, rəqs: Rəqs oynama, əllərin oynaması, göz oynaması (məcazi mənada).
- Fəaliyyət, iş: Mühərrikin oynaması (texniki mənada), cihazın oynaması (texniki mənada), dəniz dalğalarının oynaması (təbiət hadisəsi).
- Manipulyasiya, hiyləgərlik: Siyasi oynamalar, aldadıcı oynamalar (məcazi mənada).
- Dəyişmə, sarsıntı: Rəng oynamaları, işıq oynamaları (təsviri və ya texniki mənada).
Cümlədə işlənməsi:
- Uşaqlar həyətdə şənliklə oynamağa başladılar. (Əyləncə)
- Balerinanın rəqs oynaması tamaşaçıları heyran etdi. (Rəqs)
- Maşının mühərrikinin oynaması mexanikin diqqətini cəlb etdi. (Texniki)
- Siyasətdəki oynamalar əhalini narahat edir. (Manipulyasiya)
- Günəş işığı suda gözəl oynamışdı. (Təsviri)
Beləliklə, "oynama" sözünün mənası yalnız "oynamaq" feli ilə məhdudlaşmır və müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar kəsb edir. Yuxarıda göstərilən nümunələr bu sözün zəngin leksik imkanlarını nümayiş etdirir.