izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Örtmək felinin əsas mənası bir şeyin üzərini başqa bir şeylə örtüb gizlətmək, bürümək, tamamən və ya qismən görünməz etməkdir. Bu, həm fiziki obyektlərə, həm də mücərrəd anlayışlara aid edilə bilər. Fiziki örtmək hərəkəti, bir parçanın bir əşyanın üzərinə salınması, bir materialla örtülməsi kimi konkret halları əhatə edir. Məsələn, "masaya bir süfrə örtmək", "çölə çıxanda başını örtmək", "şəkli çərçivəyə örtmək" kimi ifadələr bunu əyani göstərir. Bunlarda örtmə hərəkəti konkret bir əşyanın başqa bir əşya ilə tamamilə və ya qismən gizlədilməsi deməkdir.

Örtmək felinin daha geniş mənası isə bir şeyi gizlətmək, gizli saxlamaq, görünməz etməkdir. Bu mənada, əşya fiziki olaraq örtülməyə bilər, ancaq onun haqqında olan informasiya, gerçəklik gizlədilir. Məsələn, "həqiqəti örtmək", "səhvlərini ört-basdır etmək", "qəzəbini örtmək" kimi ifadələr bu mənanı ifadə edir. Burada "örtmək" gizlətmək, gizli saxlamaq, başqalarından gizlətmək kimi mənaları da özündə ehtiva edir.

Dil tarixi baxımından "örtmək" fəli, qədim türk dillərindən miras qalmışdır və kökü geniş bir leksik sahəni əhatə edir. Fərqli kontekstlərdə istifadəsinə baxdıqda, həm konkret hərəkəti, həm də mücərrəd gizlətmə, gizlilik, maskalama mənalarını ifadə etdiyini görürük. Misal üçün: “Çəmənlik qar ilə örtülmüşdü” (konkret örtmə), “üzünü pərdə ilə örtmüşdü” (konkret örtmə), “qorxusunu ört-basdır etməyə çalışdı” (mücərrəd örtmə - gizlətmə).

Beləliklə, "örtmək" felinin mənası sadəcə bir əşyanın üzərinə bir şey qoymaqdan daha genişdir və həm fiziki, həm də metaforik mənaları özündə birləşdirir. Hər bir istifadədə kontekstin düzgün anlaşılması, fəlin dəqiq mənasının təyin edilməsində vacib rol oynayır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz