Örtüb-basdırma sözü, "örtüb-basdırmaq" fellindən törəmiş bir isimdir. Etimoloji baxımdan, "örtmək" və "basdırmaq" fellərinin birləşməsindən yaranmışdır. "Örtmək" gizlətmək, görünməz etmək, əhatə etmək mənalarını, "basdırmaq" isə yerə basmaq, gizlətmək, unutdurmaq mənalarını ifadə edir. Beləliklə, "örtüb-basdırma" sözü, bir hadisəni, həqiqəti, problemi və ya digər bir şeyi gizlətmək, unutdurmaq, bilinməz etmək üçün hərtərəfli səy göstərilməsini bildirir. Bu səy həm fiziki (məsələn, dəlilləri gizlətmək), həm də informasiya (məsələn, gerçəkləri yaymamaq) sahəsində ola bilər.
Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq fərqli çalarlar ala bilər. Məsələn, "cinayət örtüb-basdırma" deyərkən, cinayətin üzə çıxarılmaması üçün atılan qəsdli addımlar nəzərdə tutulur. "problemin örtüb-basdırılması" ifadəsi isə problemin həllinə yox, onun sadəcə görünməz hala salınmasına işarə edir. "Həqiqətin örtüb-basdırılması" ifadəsi isə həqiqətin bilərəkdən gizlədilməsi, təhrif edilməsi və ya yalanlarla ört-bas edilməsi deməkdir.
Ümumiyyətlə, "örtüb-basdırma" sözü mənfi bir konnotasiya daşıyır və adətən, həqiqətin gizlədilməsi, problemlərin həll edilməməsi və ya qəsdli saxtakarlığın ifadəçisi kimi istifadə olunur. Ancaq nadir hallarda, məsələn, tarixi bir hadisənin incə detallarının əhəmiyyətsiz hesab edilməsi və sadəcə ümumi xülasəsinin verilməsi kimi bir kontekstdə daha neytral bir mənada da işlənə bilər. Lakin bu, istisna haldır və əsasən mənfi bir məna ilə işlənir.
Cümlə içərisində istifadə nümunələri:
- Rəhbərlik bu qəzanı örtüb-basdırmağa çalışdı.
- İllərdir davam edən korrupsiya faktlarının örtüb-basdırılması mümkün deyil.
- Bu hadisənin həqiqəti uzun müddət örtüb-basdırılmışdı.
- Tarixçilər həqiqətin tam şəkildə ortaya çıxması üçün bu örtüb-basdırmanı aşmalı idilər.