Ötəri (sifət və zərf): Bu söz əsasən "qısa müddətli", "səthi", "tam olmayan", "ətraflı olmayan" mənalarını ifadə edir. "Gözucu", "tez", "ani" mənaları da özündə ehtiva etsə də, bu təriflər onun tam mənasını əks etdirmir. Ötəri baxış, ötəri tanışlıq, ötəri söhbət kimi ifadələrdə əsas vurğu ətraflı olmayan, səthi, qısa müddətli olmasına yönəlir. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq incə fərqlər göstərə bilir.
Etimologiyası: Sözün etimologiyası tam aydın deyil, lakin "öt" felindən törəmiş ola bilər. "Öt" felinin "keçmək", "qısa müddətə baş vermək" mənaları nəzərə alınarsa, "ötəri" sözünün "qısa müddətli", "sürətli keçən" mənasını daha yaxşı başa düşmək olar. Başqa bir ehtimal isə türkdən gələn "öt" (qısa müddət) kökünə əsaslanır.
İstifadə nümunələri:
- Ötəri baxış: Ətraflı olmayan, səthi bir baxış. Məsələn: "Kitaba ötəri baxış saldı, məzmunu ilə maraqlanmadı."
- Ötəri tanışlıq: Dərindən olmayan, səthi bir tanışlıq. Məsələn: "Onlarla ötəri bir tanışlığım var, adlarını belə yadımdadır."
- Ötəri söhbət: Qısa, ətraflı olmayan bir söhbət. Məsələn: "Onlarla ötəri bir söhbət etdik, sonra yollarımız ayrıldı."
- Ötəri bir zəhmət: Çox böyük olmayan, asan bir iş. Məsələn: "Bu, sadəcə ötəri bir zəhmət idi, çox vaxtımı almadı."
- Ötəri nəzər salmaq: Qısa müddətə diqqət yetirmək. Məsələn: "Sənədlərə ötəri nəzər saldıqdan sonra imzaladı."
Fərqləndirmə: "Ötəri" sözü "tez", "ani" kimi sözlərdən fərqli olaraq, hərəkətin sürətindən daha çox onun tam olmaması və səthi olmasına vurğu edir. "Tez" və "ani" sözləri daha çox zamana aiddir, "ötəri" isə həm zamana, həm də tamlığa aiddir.
Qeyd: "Ötəri" sözü bəzi hallarda məcazlı mənada da işlədilə bilər. Məsələn, "O, həyatının ötəri mərhələsində bu səhvləri etdi" cümləsində "ötəri" sözü qısa müddətli, əhəmiyyətsiz bir dövrü bildirir.