izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ötürücü (kök: öt- + -ür- + -ücü) sözü Azərbaycan dilində bir neçə mənada işlənir. Əsasən iki əsas məna sahəsini əhatə edir: birincisi, hərəkət və ya əşyanın bir yerdən digər yerə keçirilməsi ilə əlaqədar olan məna; ikincisi isə texniki mənada, mexaniki enerjinin ötürülməsi ilə bağlı olan məna.

Birinci məna: "Ötürücü" sözü, bir şeyi, bir kəşi, ya da bir fikri bir yerdən başqa bir yerə aparan, yola salan, müşayiət edən, yanında gedən şəxs və ya qüvvə mənasında işlənir. Bu mənada söz daha çox insani əlaqələr və ya qarşılıqlı təsirlər kontekstində istifadə olunur. Məsələn: "O, qonağı qapıya qədər ötürən oldu" cümləsində "ötürücü" qonağı qapıya qədər müşayiət edən şəxs deməkdir. Yaxud, "Xəbər ötürən kəs etibarlı idi" cümləsində "ötürücü" xəbəri çatdıran şəxs deməkdir. Bu məna daha çox köhnə və ya ədəbi üslubda rast gəlinir.

İkinci məna: Texniki mənada "ötürücü" mexaniki enerjini bir hissədən digərinə ötürən qurğu, cihaz və ya mexanizm deməkdir. Bu, maşın və mexanizmlərdə hərəkətin və ya gücün bir hissədən digərinə ötürülməsini təmin edən hissələri (qayışlar, dişli çarxlar, vallar, hidravlik və ya pnevmatik sistemlər və s.) ifadə edir. Məsələn: "Avtomobilin ötürücü mexanizmi nasaz idi" cümləsində "ötürücü" avtomobilin hərəkətini təmin edən mexaniki qurğuları bildirir. Yaxud, "Traktorun ötürücü qutusu yeniləndi" cümləsində ötürücü, ötürücü qutu kimi konkret bir texniki qurğunu ifadə edir.

Beləliklə, "ötürücü" sözü həm insani, həm də texniki kontekstlərdə işlənir və hər iki mənada da əsas vurğu hərəkətin, enerjinin və ya məlumatın ötürülməsi prosesinə yönəlir. Sözün kökü olan "öt-" hərəkəti, keçməni ifadə edir. "-ür-" əlavəsi isə fəaliyyəti bildirir. "-ücü" isə işləyən, hərəkət edən anlamındadır. Bu əlavələr bir araya gələrək hərəkəti və ya nəqli təmin edən bir vasitəni, bir qüvvəni ifadə edən "ötürücü" sözünü meydana gətirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz