izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Öyrəncəkli (sif.) – Bu sifət, bir əməlin, vəziyyətin və ya hərəkətin təkrarlanması və davamlılığı nəticəsində yaranan vərdiş və ya alışqanlığı ifadə edir. Söz, əsasən, mənfi bir kontekstdə işlənir və davamlı təkrarlanan mənfi bir davranışa, vəziyyətə öyrəşməni, ona alışmanı bildirir. "Öyrəncəkli" sözü "öyrənmək" felləsindən törəmişdir, lakin sadəcə yeni bir şey öyrənməyi deyil, əksinə, mənfi bir şeyə, xoşagəlməz bir vəziyyətə və ya davranışa alışmanı, ona bənzər hallara qarşı laqeydliyi ifadə edir. Bu mənada, "alışmış", "vərdiş eləmiş", "adət etmiş" sözləri ilə sinonimdir, lakin "öyrəncəkli" sözü daha çox mənfi bir rəng daşıyır.

Məsələn, "Mən torpağı bölünməyə öyrəncəliyəm; Heç qazanan görməmişəm bölənləri də…" cümləsində "öyrəncəkli" sözü, danışanın torpaq bölünməsinə, ədalətsizliyə alışdığını, bu vəziyyəti qəbul etdiyini, hətta buna bənzər hallarda müqavimət göstərmədiyini bildirir. Bu, passivliyə, fərqsizliyə işarə edir. Söz, həmçinin, uzun müddət davam edən bir vəziyyətə qarşı immunitet inkişaf etdirməni də ifadə edə bilər; bu immunitet isə həmişə müsbət deyildir.

"Öyrəncəkli" sözü cümlədə müxtəlif yerlərdə işlədilə bilər: "O, yalan danışmağa öyrəncəklidir." (burada yalan danışmağa alışmış, vərdiş eləmiş biri ifadə olunur), "Yoxsulluğa öyrəncəkli insanlar həyatın çətinliklərinə daha asan dözürlər" (burada "öyrəncəkli" sözü bir qədər neytral, hətta müəyyən dərəcədə müsbət bir məna daşıyır – çətinliklərə alışma, adaptasiya). Ancaq əsas mənası hələ də mənfi kontekstdə daha tez-tez görünür.

Qeyd edək ki, "öyrəncəkli" sözü daha çox yazılı nitqdə, ədəbi əsərlərdə rast gəlinir. Danışıq dilində daha sadə sinonimləri üstünlük təşkil edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz