izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Paxla (lat. Phaseolus) – Fabaceae (Paxlakimilər) fəsiləsinə aid, bir və ya çoxillik ot bitkisi cinsi. Lüğətlərdə sadəcə "içində iri dənələri olan bostan bitkisi" kimi təsvir olunsa da, paxla termini daha geniş bir məna daşıyır. Paxla sözü həm bitkinin özü, həm də onun meyvəsinin (quru meyvənin) adını ifadə edir. Bitkinin özü sürünən, dırmaşan və ya dik gövdəli ola bilər. Yarpaqları üçlükdür, çiçəkləri müxtəlif rənglərdə ola bilər (ağ, sarı, bənövşəyi və s.) və salxım çiçək quruluşunda yerləşir. Meyvəsi uzunsov, silindrik formada olub, içərisində sıralanmış iri toxumlar (paxla dənələri) yerləşir. Bu dənələr müxtəlif rəng və ölçülərdə ola bilər (ağ, qırmızı, qəhvəyi, sarımtıl və s.).

Paxlanın müxtəlif növləri mövcuddur. Məsələn, lobya (Phaseolus vulgaris), noxud (Pisum sativum) və soya (Glycine max) paxla bitkilərinə aiddir, lakin bu bitkilər həm də öz müstəqil adlarına malikdirlər. Beləliklə, "paxla" sözü daha geniş bir kateqoriyanı, yəni paxlakimilər fəsiləsinin meyvəsini və ya bəzi nümayəndələrini ifadə edir. "Paxlanı becərmək" deyimi bitkinin əkinini, yetişdirilməsini əhatə edir. "Ploda qatılan iri toxumu" ifadəsi isə konkret olaraq paxla dənələrinin, yəni bitkinin toxumlarının plov kimi yeməklərə əlavə edilməsini bildirir.

Sözün etimologiyasına gəldikdə, "paxla" sözünün mənşəyi türk dilləri ilə bağlıdır. Fərqli türk dillərində bu sözün oxşar formaları mövcuddur və "qabıq", "qutu" mənasını da özündə ehtiva edə bilər, bu da paxla bitkisinin meyvəsinin quruluşuna uyğundur.

Cümlədə işlənmə nümunələri:

  • Bağçada böyüyən paxlaların hamısı yetişmişdi.
  • Plov üçün ətirli paxla dənələri seçdi.
  • Paxla becərmək əmək tələb edən bir işdir.
  • O, payızda paxla yığımı ilə məşğul oldu.
Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz