Palçıqlanma, "palçıqlanmaq" fellərindən törəmə bir isimdir. Əsas mənası, bir şeyin və ya birinin palçıqla örtülməsi, palçıq içində qalması və ya palçıq içərisində hərəkət etməsi nəticəsində palçıqla çirklənməsidir. Bu proses nəticəsində səthdə palçıq təbəqəsinin yaranması və ya əşyanın palçıqla hopması baş verir. Palçıqlanma həm təbii səbəblərdən (məsələn, yağış, sel, bataqlıq), həm də insan fəaliyyətinin nəticəsi olaraq (məsələn, inşaat işləri, maşınların hərəkəti) baş verə bilər.
Palçıqlanma sözü müxtəlif kontekstlərdə işlədilə bilər. Məsələn, "Yolların palçıqlanması nəqliyyatın hərəkətini çətinləşdirdi" cümləsində palçıqlanma, yolların palçıqla örtülməsi və bunun nəqliyyata təsirini ifadə edir. Başqa bir nümunədə, "Ayaqqabılarının palçıqlanması onu narahat etdi" cümləsində palçıqlanma, ayaqqabının palçıqla çirklənməsini və bunun yaradığı narahatlığı göstərir. Həmçinin, metaforik mənada da işlədilə bilər. Məsələn, "Siyasi qalmaqallar həyatını palçıqlandırdı" deyərkən, palçıqlanma təmizliyin, nüfuzun itirilməsini, pis vəziyyətə düşməni simvolizə edir.
Etimoloji baxımdan, "palçıqlanma" sözü "palçıq" kökünə "-lanma" əlavəsindən əmələ gəlmişdir. "-lanma" əlavəsi prosesi, vəziyyəti və ya halı bildirir. Beləliklə, sözün əsas mənası "palçıqla əlaqədar bir proses" kimi təsvir edilə bilər. Palçıqlanma sözü Azərbaycan dilində geniş istifadə olunan, anlaşıqlı və aydın bir sözdür.