Parazitizm (yun. παράσιτος - parasitos - "yemək yeyən", "süfrədə oturub yeyən") biologiyada bir orqanizmin (parazitin) başqa bir orqanizmin (sahibin) hesabına yaşamasını və onun qidasından, enerjisindən və ya digər resurslarından istifadə etməsini ifadə edən bir simbiotik əlaqədir. Parazitizm, sahibin sağlamlığına və həyat fəaliyyətinə müxtəlif dərəcələrdə mənfi təsir göstərə bilər, bəzən isə hətta sahibin ölümünə səbəb ola bilər.
Parazitizmin müxtəlif formaları mövcuddur. Parazitlər, sahibləri ilə olan əlaqələrinin müddətinə, parazitlə sahibin arasındakı əlaqənin növünə və parazitlərin sahiblərinə verdiyi zərərin dərəcəsinə görə təsnif edilir. Məsələn, obligat parazitlər yalnız parazit həyat tərzi sürə bilirlər, halbuki fakultativ parazitlər normal şəraitdə sərbəst yaşaya bilər, lakin imkan olduqda parazit həyat tərzinə keçə bilərlər. Parazitizmin növlərinə əlavə olaraq, ektoparazitlər (xarici parazitlər, məs., bitlər) və endoparazitlər (daxili parazitlər, məs., bağırsaq qurdları) kimi təsnifatlar da mövcuddur.
Parazitizm, təkcə biologiya sahəsində deyil, həmçinin sosiologiyada və iqtisadiyyatda da istifadə olunan bir termindir. Sosiologiyada "parazitizm" termini, bir qrupun və ya fərdin başqa bir qrup və ya fərdin hesabına yaşamasını ifadə edə bilər. İqtisadiyyatda isə bu termin, bir şirkətin və ya fərdin başqa bir şirkət və ya fərdin resurslarından qanunsuz və ya qeyri-etik şəkildə istifadə etməsini bildirə bilər. Bu mənada "parazitizm" ədalətsiz istifadə, istismar və qeyri-bərabərlik anlayışlarını əhatə edir.
Cümlədə istifadəsi nümunələri:
- Malyariya parazitizminin yayılmasının qarşısını almaq üçün profilaktik tədbirlər görülməlidir.
- Bu bitki, müəyyən bir növ qarışqanın parazitizminə məruz qalır.
- Bəzi alimlər, müəyyən iqtisadi sistemlərin parazitizmə meyilli olduğunu iddia edirlər.
- Parazitizm, təbiətdə geniş yayılmış bir hadisədir.