Paslanmış: (f. sif.) Bu sifət, metal əşyaların uzun müddət hava ilə təmasda qalması nəticəsində üzərində dəmir oksidinin (pasın) əmələ gəlməsi, yəni paslanması halını bildirir. Pas, kimyəvi reaksiya nəticəsində meydana gələn qəhvəyi-qırmızı rəngli bir örtüklüdür və metalın aşınmasına səbəb olur. Beləliklə, "paslanmış" sözü əşyanın pasla örtülmüş, pas atmış və ya pasdan təsirlənmiş olduğunu göstərir. Sözün mənası yalnız fiziki görünüşü deyil, həm də metalın korroziyaya uğramış və funksionallığını itirə biləcək vəziyyətdə olduğunu ifadə edir.
Etimologiyası: Söz, "pas" kökünə "-lanmış" sifət əlavəsindən əmələ gəlmişdir. "Pas" sözü isə türk dillərindən gəlir və dəmirin oksidləşməsi nəticəsində əmələ gələn örtüyü bildirir.
İstifadə nümunələri: "Paslanmış" sözü müxtəlif cümlələrdə müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilər:
1. Fiziki təsvir: "Qapının paslanmış qıfılı açılmaq istəmirdi." (Burada "paslanmış" qıfılın pasla örtülmüş və işləməyən halını göstərir.)
2. Metaforik istifadə: "Onların münasibətləri illər ərzində paslanmışdı." (Burada "paslanmış" münasibətlərin soyuqlaşmasını, zəifləməsini, köhnəlməsini ifadə edir. Bu, metalın paslanması ilə münasibətlərin zəifləməsi arasında metaforik bir əlaqə yaradır.)
3. Təsviri mətnlərdə: "Yağışdan sonra, paslanmış dəmir hasar qaranlıq gölgə salmışdı bağçaya." (Burada "paslanmış" sözü təsvirin əsas elementi olaraq, hasarın vəziyyətini daha canlı şəkildə oxucuya çatdırır.)
4. Texniki mətnlərdə: "Paslanmış borular təmirə ehtiyac duyur." (Burada söz texniki bir kontekstdə, spesifik bir problemi ifadə edir.)
Göstərilən nümunələrdən də göründüyü kimi, "paslanmış" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilir, ancaq əsas mənası hər zaman pasın varlığını və onun təsirlərini ifadə edir.