Peşmanlama sözü "peşmanlamaq" felindən törəmiş isimdir. Lüğətlərdə sadəcə feilin isim halına gətirilməsi kimi qeyd edilməsinə baxmayaraq, daha geniş və dəqiq bir şəkildə izah edilməsi mümkündür. Əslində "peşmanlama" yalnız bir əməlin peşmançılıq hissi yaratması deyil, həm də bu hissi başqasına aşılamaq, kimisə bir əməldən peşman etmək, onu vicdan əzabına salmaq mənalarını da özündə ehtiva edir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "peşman" farsca köklüdür və "geri qayıtma", "yenidən düşünmə" mənalarını verir. "-lamaq" isə Azərbaycan türkcəsində fe'l törədici şəkilçidir və hərəkət, əməl mənası əlavə edir. Beləliklə, "peşmanlamaq" sözü "geri qayıtmağa, yenidən düşünməyə vadar etmək", "peşman etmək" mənalarını ifadə edir. "Peşmanlama" isə bu hərəkətin, bu əməlin nəticəsini, yəni əldə edilən peşmançılıq vəziyyətini, ya da bu vəziyyətin yaradılma prosesini bildirir.
Cümlə içərisində "peşmanlama" sözünün necə işləndiyinə misallar göstərək:
Misal 1 (Peşmançılıq hissinin ifadəsi): Onun aldadıcı davranışı böyük bir peşmanlamaya səbəb oldu. (Burada peşmanlama, özünü peşman etmə hissi kimi işlənir.)
Misal 2 (Başqasını peşman etmək): Düzgün olmayan hərəkətlərinin nəticəsi olaraq, qardaşının onu peşmanlaması çox çətin oldu. (Burada peşmanlama, başqasını peşman etmək hərəkəti kimi işlənir.)
Misal 3 (Peşmançılıq vəziyyəti): Olanlar sənin peşmanlamanı açıq şəkildə göstərir. (Burada peşmanlama, peşmançılıq vəziyyətinin nəticəsi kimi işlənir.)
Göründüyü kimi, "peşmanlama" sözü kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalarda işlənə bilər. Yalnız "peşman olmaq"dan törəmiş sadə bir isim deyil, daha mürəkkəb bir semantik strukturu əks etdirir.