Pərtləşmə: "Pərtləşmək" fellərindən törəmiş isimdir. Lüğətlərdə əsasən qarışıqlıq, çaşqınlıq, dəli olmaq kimi mənalarda izah olunsa da, daha geniş və dəqiq bir şəkildə təhlil edilməsi vacibdir. Əslində "pərtləşmə" bir neçə səviyyədə baş verən bir prosesi əks etdirir.
Birincisi, fiziki pərtləşmədir. Bu, fiziki olaraq balansını itirmək, sarsıntı keçirmək, düşmək, sürünmək, özünü itirərək hərəkət etmək kimi halları əhatə edir. Məsələn, "Güclü zəlzələdən sonra evlər pərtləşdi" cümləsində pərtləşmə binanın dağılması, deformasiyaya uğraması mənasında işlənir. Yəni, burada fiziki bir dağılma, forma itirmə prosesi nəzərdə tutulur.
İkincisi, psixoloji pərtləşmədir. Bu, daha çox diqqət çəkən mənadır. Psixoloji pərtləşmə, insanın ruh halındakı qarışıqlığı, çaşqınlığı, dəliliyə yaxın vəziyyəti, əsəb pozğunluğunu, fikirlərinin qarışmasını, hərəkətlərinin koordinasiyasının pozulmasını ifadə edir. Məsələn, "Qəfil xəbərdən pərtləşdi" cümləsində psixoloji sarsıntı, şok vəziyyəti nəzərdə tutulur. Bu mənada "çaşqınlıq", "dəhşət", "həyəcan" kimi sözlərlə sinonim ola bilər, lakin "pərtləşmə" daha güclü, daha fiziki təsiri olan bir psixoloji pozğunluğu ifadə edir.
Üçüncüsü, sosial pərtləşmə kimi bir məna da mümkündür. Bu, bir qrupun, bir cəmiyyətin və ya sistemin daxili tərəddüdü, qüvvə itirməsi, fəaliyyətinin pozulması mənasında işlənə bilər. Məsələn, "Partiyanın daxili mübahisələri onu pərtləşdirdi" cümləsində, partiyanın təşkilati quruluşunun pozulması, nüfuzunun azalması nəzərdə tutulur.
Etimoloji baxımdan, "pərtləşmə" sözünün mənşəyi dəqiq müəyyən edilə bilməsə də, türkiyə dillərindəki "pərt" kökünün fərqli mənaları ilə əlaqədar ola bilər. "Pərt" sözü qarışıq, çaşqın, dəli mənalarında işlənir və bu mənalar "pərtləşmə" sözünün fərqli kontekstlərdə fərqli mənalarda işlənməsinin səbəbini izah edir.