Plastır (is.) — Tibbdə və gündəlik həyatda geniş istifadə olunan, müxtəlif materiallardan hazırlanmış və müalicəvi və ya qoruyucu funksiyaları yerinə yetirən bir vasitədir. Etimoloji baxımdan, sözün kökü yunanca "plaster" (пластырь) sözündəndir və "yamaq", "yapışdırmaq" mənasını verir. Azərbaycan dilinə rus dilindən keçmişdir.
1. Müalicəvi plastır: Bu növ plastırlar müxtəlif dərman preparatları (məlhəm, krem, gel və s.) ilə hopdurulmuş, adətən parça, pambıq və ya sintetik materiallardan hazırlanır. Dərman maddələrinin dəriyə təması və uzunmüddətli təsirini təmin edərək, ağrıların azaldılması, iltihabın aradan qaldırılması, yaraların sağalmasının sürətləndirilməsi kimi müalicəvi funksiyaları yerinə yetirir. Məsələn, antiseptik plastır yaraların infeksiyadan qorunmasına kömək edir, analjezik plastır isə ağrıları azaldır.
2. Qoruyucu plastır (yamaq): Bu növ plastırlar əsasən kiçik yaraların, cızıqların, aşınmaların və digər dəriyə ziyan vurmuş hissələrin üstünü örtmək, onları çirklənmədən və infeksiyadan qorumaq üçün istifadə olunur. Adətən yapışqanlı materialdan hazırlanır və dərman maddəsi ehtiva etmir. Deşilmiş yerlərin müvəqqəti qapanmasını təmin edərək, qanaxmanı dayandırmağa və sağalma prosesini sürətləndirməyə kömək edir. Bu tip plastırlar müxtəlif formalarda və ölçülərdə mövcuddur.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Ayağındakı yaraya plastır yapışdırdı.
- Həkim ona ağrı kəsici plastır yazdı.
- Kiçik bir cızıq idi, ona görə də sadə bir plastır kifayət etdi.
- İltihab əleyhinə plastır yaraların tez sağalmasına kömək edir.
- Əlinə plastır yapışdırıb işə davam etdi.