Portuqaliyalı sözü Portuqaliya dövlətinin əsas əhalisini təşkil edən xalqa mənsub olan şəxsi bildirir. Termin, həm etnik mənsubiyyəti, həm də vətəndaşlığı ifadə edə bilər. Etnik mənada Portuqaliyalı, əsasən Portuqaliya ərazisində formalaşmış və Portuqal dilini ana dili olaraq qəbul edən xalqa aiddir. Bu xalqın tarixi, mədəniyyəti və genetik tərkibi özünəməxsus xüsusiyyətlərə malikdir. Onların mədəniyyəti əsrlər boyu müxtəlif mədəniyyətlərlə qarşılıqlı əlaqədə formalaşmış, dənizçilik ənənələri, fado musiqisi və digər milli xüsusiyyətləri ilə səciyyələnir.
Vətəndaşlıq mənasında isə Portuqaliyalı, Portuqaliya Respublikasının vətəndaşı olan hər kəsi ifadə edir. Bu, etnik mənşəyindən asılı olmayaraq, Portuqaliya qanunvericiliyinə əsasən vətəndaşlıq hüququna malik olan hər kəsə şamil edilir. Beləliklə, Portuqaliya ərazisində yaşayan və ya başqa ölkələrdə yaşayan, lakin Portuqaliya vətəndaşlığına malik olan insanlar da Portuqaliyalı adlanırlar.
Sözün işlənməsinə nümunələr:
- "O, Portuqaliyalı bir alimdir və Lissabonda yaşayır." (Etnik mənsubiyyət vurğulanır)
- "Bizim qonşumuz Portuqaliyalıdır, Braziliyadan köçüb gəlib." (Vətəndaşlıq vurğulanır, etnik mənşəyi müəyyən deyil)
- "Portuqaliyalılar zəngin bir tarixə və mədəniyyətə malikdirlər." (Kollektiv mənada işlənir)
Qeyd etmək vacibdir ki, "Portuqaliyalı" termini bəzən qeyri-dəqiq şəkildə, sadəcə Portuqaliyadan olan insanı ifadə etmək üçün də işlənə bilər. Lakin dilin dəqiqliyi üçün etnik mənşə və ya vətəndaşlığı aydınlaşdırmaq məsləhətdir. Tarixi kontekstdə isə Portuqaliyalı termininin mənası dəyişə bilər – məsələn, Portuqal imperiyası dövründə bu termin Portuqaliyaya tabe olan müxtəlif ərazilərin sakinlərinə də şamil oluna bilərdi.