Prostat (latınca prostata, q.yun. πρόστατα - "qabaqda duran, qoruyan") kişilərdə sidik kisəsinin altında, uretraya bitişik yerləşən, toxuma quruluşlu bir cinsiyyət vəzisidir. Onun əsas funksiyası seminal mayenin (spermanın) tərkib hissəsi olan prostat mayesini istehsal etməkdir. Bu maye spermanın maye hissəsini təşkil edərək spermanın maye mühitini təmin edir, həmçinin spermanın hərəkətliliyinə və qələvi pH-ının saxlanmasına kömək edir, spermatozoidlərin sağ qalmasını təmin edir. Prostat mayesi sitrat, kalsium, fosfataz, lizozim və s. kimi bir çox bioloji aktiv maddələri özündə birləşdirir.
Prostatın ölçüsü və formasına yaş, fərdi xüsusiyyətlər və hormonal balans təsir edir. Yetkin kişilərdə orta hesabla fındıq boyda olur. Yaşla yanaşı prostatın ölçüsünün artması normal hesab olunsa da, bəzi hallarda bu artım həddən artıq ola bilər və prostat adenoması (benign prostat hiperplaziyası – BPH) adlanan xəstəliyə səbəb olur. Bu vəziyyət sidik ifrazında çətinliklər yaradır. Prostat xərçəngi isə prostat vəzisinin xərçəngvari hüceyrələrdən əmələ gələn ciddi bir xəstəlikdir və erkən diaqnoz qoyulması əhəmiyyətlidir.
Prostat sözü tibb ədəbiyyatında geniş istifadə olunur və "prostat vəzisi", "prostat bezləri", "prostat xəstəlikləri" kimi birləşmələrdə rast gəlinir. Məsələn: "Prostat xəstəliklərinin müalicəsində yeni üsullar tətbiq olunur.", "Prostat vəzisinin iltihabı (prostatitis) ağırlaşmalara səbəb ola bilər.", "Müayinə zamanı prostatın ölçüsü və toxuması yoxlanılır." kimi cümlələrdə işlənir.
Qeyd edək ki, "prostat" sözünün qadınlarda analoqu yoxdur. Bu termin yalnız kişilərin cinsiyyət orqanlarını təsvir etmək üçün istifadə olunur. Sözün mənşəyi latın və qədim yunan dillərinə gedib çıxır və orada "qabaqda duran, qoruyan" mənasını verir ki, bu da prostatın uretraya yaxın mövqeyi ilə əlaqələndirilə bilər.