Rasionál [lat. rationalis] – Ağıl və məntiqə əsaslanan, ağıllı, məqsədəuyğun, məqsədəmüvafiq olan. Bu termin, əsasən, həm düşüncə proseslərinin, həm də fəaliyyətin təşkili və nəticələrinin qiymətləndirilməsində istifadə olunur. Rasionallıq, subyektiv duyğular və qərəzlərdən azad, obyektiv dəyərləndirmələrə əsaslanan bir yanaşmadır. Hər hansı bir problemə rasional yanaşma, əvvəlcə onun müxtəlif tərəflərinin diqqətlə araşdırılması, mövcud məlumatların sistematik şəkildə təhlil olunması və sonra isə ən məqsədəuyğun həllin seçilməsini nəzərdə tutur.
Rasionallıq anlayışı fəlsəfə, iqtisadiyyat, riyaziyyat, informatika və digər elmlərdə geniş tətbiq olunur. Məsələn, iqtisadiyyatda rasional seçim nəzəriyyəsi fərdlərin məhdud resursları maksimum fayda ilə necə istifadə etməsi ilə bağlıdır. Riyaziyyatda rasional ədədlər tam ədədlərin nisbəti ilə ifadə olunan ədədlərdir. İnformatikada rasional dizayn, sistemlərin səmərəliliyinin və etibarlılığının artırılması məqsədilə məqsədəuyğun və sistemli bir yanaşmadır.
Sözün işlənməsinə nümunələr:
- O, problemi həll etmək üçün rasional bir yanaşma seçdi. (Burada rasional, məntiqi və ağıllı yanaşmanı ifadə edir.)
- Layihənin rasional idarə olunması onun vaxtında başa çatmasına kömək etdi. (Burada rasional, səmərəli və planlı idarəetməni bildirir.)
- Rasionál istifadə olunan ehtiyatlar sayəsində istehsal xərcləri azaldı. (Bu misalda rasional, səmərəli və iqtisadi cəhətdən faydalı istifadəni göstərir.)
- Xammaldan rasional surətdə istifadə (Bu, xammalın hədər getmədən, səmərəli şəkildə istifadə edilməsini bildirir.)
Qısacası, "rasional" sözü, həm düşüncə proseslərinin, həm də əməli fəaliyyətin məntiqi, ağıllı və məqsədəuyğun olmasını ifadə edir. Bu, subyektiv amillərdən azad, obyektiv dəyərləndirmələrə əsaslanan bir yanaşmadır və müxtəlif sahələrdə geniş istifadə olunur.