Rayonlaşdırılma

izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Rayonlaşdırılma sözü, "rayonlaşdırılmaq" felindən törəmə bir isimdir və əsasən coğrafi və inzibati bölgülərlə əlaqədardır. "Rayonlaşdırmaq" feli isə ərazinin inzibati-ərazi vahidlərinə – rayonlara bölünməsi prosesini ifadə edir. Bu bölünmə müxtəlif meyarlara əsasən həyata keçirilir: ərazi, əhali sıxlığı, iqtisadi potensial, təbii sərvətlər, infrastruktur və s. Beləliklə, rayonlaşdırılma, müəyyən bir ərazinin inzibati, iqtisadi və ya sosial məqsədlərlə rayonlara bölünməsi, müəyyən edilməsi və təşkil olunması prosesini və nəticəsini əhatə edən geniş bir anlayışdır.

Rayonlaşdırılmanın məqsədi, böyük ərazilərin idarə edilməsini asanlaşdırmaq, yerli ehtiyaclara daha effektiv cavab vermək, resursların daha ədalətli paylanmasını təmin etmək, iqtisadi inkişafı stimullaşdırmaq və əhalinin sosial rifahını yüksəltməkdir. Bu proses, həm inzibati-siyasi, həm də iqtisadi-coğrafi baxımdan əhəmiyyətlidir. Məsələn, kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalının rayonlaşdırılması, həmin məhsulların yetişdirilməsi üçün ən əlverişli torpaqların müəyyən edilməsini və bu torpaqların istifadəsinin optimal planlaşdırılmasını nəzərdə tutur.

Rayonlaşdırılma yalnız inzibati-ərazi vahidlərinin yaradılması ilə məhdudlaşmır. Əczaçılıqda, tibbdə, təhsildə və digər sahələrdə də müəyyən ərazilərin və ya əhalinin xüsusi xüsusiyyətlərinə əsasən rayonlaşdırılma anlayışından istifadə olunur. Məsələn, epidemioloji rayonlaşdırılma, yoluxucu xəstəliklərin yayılma riskini qiymətləndirmək və mübarizə tədbirlərini planlaşdırmaq üçün ərazinin müəyyən meyarlara əsasən bölünməsini ifadə edir. Beləliklə, rayonlaşdırılma, müxtəlif sahələrdə istifadə olunan çoxmənalı bir termindir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar kəsb edə bilər.

Sözün etimologiyasına gəldikdə, "rayon" sözü rus dilindən götürülmüşdür və "oblast" (vilayət)dan daha kiçik inzibati-ərazi vahidini ifadə edir. "-laşdırılma" əlavəsı isə proses və ya nəticəni bildirən bir şəkilçi kimi sözə əlavə olunmuşdur. Beləliklə, "rayonlaşdırılma" sözü, ərazinin rayonlara bölünməsi prosesini və ya bu prosesin nəticəsini ifadə edən mürəkkəb bir termindir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz