Reaktiv1 [lat. re… – əks və activus – fəal] kimyəvi birləşmələrin və ya maddələrin xüsusiyyətini ifadə edən termindir. Əsas mənası, başqa bir maddə ilə qarşılıqlı təsirdə olduqda (reaksiyaya girdikdə) özünəməxsus və aşkar olunan bir dəyişiklik və ya reaksiya əmələ gətirən qabiliyyət deməkdir. Bu reaksiya yeni bir maddənin əmələ gəlməsi, fiziki vəziyyətin dəyişməsi, enerjinin buraxılması və ya udulması kimi müxtəlif formalarda özünü göstərə bilər.
Reaktivliyin dərəcəsi müxtəlif amillərdən, o cümlədən maddənin kimyəvi quruluşundan, reaksiya şəraitindən (temperatur, təzyiq, katalizatorun olması və s.) asılıdır. Yüksək reaktivliyə malik maddələr digər maddələrlə tez və asanlıqla reaksiyaya girir, az reaktiv maddələr isə reaksiyaya girmək üçün xüsusi şərait tələb edir və ya ümumiyyətlə reaksiyaya girmir.
Termin "reaktiv" kimya elmində geniş istifadə olunur. Məsələn, "reaktiv maddələr" ifadəsi kimyəvi reaksiyada iştirak edən maddələri, "yüksək reaktiv maddələr" isə tez reaksiyaya girən maddələri ifadə edir. "Reaktiv" sözü həmçinin müəyyən bir reaksiyanın nəticəsində əmələ gələn maddəni də ifadə edə bilər, lakin bu halda kontekstdən asılı olaraq "məhsul" termini daha çox uyğun gəlir.
Cümlədə necə işlədilməsinə misallar:
- Natrium çox reaktiv bir metalldır və su ilə təmasda olduqda partlayış əmələ gətirir.
- Bu reaksiya üçün lazımi reaktivləri hazırladıq.
- Kimyəvi reaksiyanın reaktivləri və məhsulları müəyyən edildi.
- Yüksək temperaturda bəzi maddələr daha reaktiv olur.
Qeyd edək ki, "reaktiv" sözü digər sahələrdə də istifadə oluna bilsə də, əsasən kimya elmində yuxarıda göstərilən mənada işlədilir.