izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Rüsxət (ər.) - İzin, icazə verilməsi; bir işin görülməsi, bir yerə getməsi, bir şeyə sahib olması üçün verilən rəsmi və ya qeyri-rəsmi icazə; əmr, hökm, sərəncam. Söz kökü ərəb dilindəki "rəxəsə" (رَخَّصَ) felindən törəmişdir ki, bu da "azad etmək", "iynəni buraxmaq", "bir şeyə icazə vermək" mənalarını verir. Beləliklə, rüsxət sözü əslində, bir məhdudiyyətin aradan qaldırılması, bir hərəkətin mümkünlüyünün təmin edilməsi mənasını da özündə ehtiva edir.

Rüsxət sözü müxtəlif kontekstlərdə işlədilə bilər. Məsələn, rəsmi qurumlardan verilən icazələr, səlahiyyət vermə aktları üçün (məsələn, "tikinti rüsxəti", "əməliyyat rüsxəti"), yaxud da şəxsi münasibətlərdə verilən icazələr üçün ("Mənə rüsxət verməsəniz, gedə bilmərəm", "O, bu işi etmək üçün rüsxət aldı") işlədilə bilər. Bəzən də rüsxət sözü hökm, əmr mənasında da işlənə bilər, bu halda sanki yuxarıdan verilən bir iradənin ifadəsidir.

Rüsxət almaq ifadəsi, izin almaq, icazə istəmək mənasında işlənir və bir işin icrasına başlamazdan əvvəl zəruri olan icazənin alınmasını bildirir. "Rüsxət istəmək" isə müraciət etmək, xahiş etmək mənasını verir. Məsələn: "O, səfərə getmək üçün valideynlərindən rüsxət istədi." və ya "O, öz işini başa çatdırmaq üçün rəhbərindən rüsxət istədi."

Qeyd edək ki, müasir Azərbaycan dilində rüsxət sözü "izin" və "icazə" sözləri ilə sinonim olaraq işlənsə də, bəzi hallarda onlardan fərqli konnotasiyalara malik ola bilir. "İzin" və "icazə" sözləri daha çox sərbəst, qeyri-rəsmi icazələri ifadə edərkən, "rüsxət" sözü bəzən daha rəsmi, hətta yuxarı instansiyadan verilən icazəni ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz