Sağ-salamat sözü Azərbaycan dilində zərf və sifət kimi işlənən, mürəkkəb bir söz birləşməsidir. Etimoloji cəhətdən "sağ" və "salamat" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlib. "Sağ" sözü "xəstəlikdən, zərərdən uzaq, bütöv, sağlam" mənasını verir və kökü qədim türk dillərinə gedib çıxır. "Salamat" sözü isə ərəb mənşəli olub, "bütöv, sağlam, xətasız, qüsursuz" mənalarını ifadə edir. Bu iki sözün birləşməsi ikiqat təkrir yaradaraq, vəziyyətin tamlığını, heç bir mənfi təsirdən azadlığını daha güclü vurğulayır.
Sağ-salamat sözü, əsasən, bir şəxsin və ya bir şeyin heç bir zərər, xəta, bəla, təhlükə və ya hadisəyə məruz qalmadan qorunub saxlanıldığını bildirir. Bu, fiziki sağlamlıqdan əlavə, ruhi və mənəvi sağlamlığı da əhatə edə bilər. Məsələn, "Sağ-salamat evə qayıtdı" cümləsində şəxsin fiziki təhlükədən uzaq qaldığı nəzərdə tutulur. "Sağ-salamat səfər etmək" cümləsində isə həm fiziki, həm də ruhi rahatlıq, problemsiz səyahət nəzərdə tutulur.
Sözün işlənməsindəki nüanslara diqqət etmək vacibdir. "Sağ-salamat" sözü, "sağlam" və ya "salamat" sözlərinin tək başına işlənməsindən daha güclü və təsirli bir təsvir yaradır. "Sağlam" daha çox fiziki sağlamlığa işarə edərkən, "salamat" daha geniş mənada istifadə olunur, lakin "sağ-salamat" həm fiziki, həm də mənəvi tamlığı vurğulayır.
Nümunə cümlələr:
- Sağ-salamat gəlib çatdılar.
- Sağ-salamat həyat sürsün.
- Sağ-salamat işdən qayıtdı.
- Uşaqlar sağ-salamat böyüdülər.
- Sağ-salamat bir şəkildə həmin hadisədən xilas oldular.
Beləliklə, "sağ-salamat" sözü, sadəcə "zərər görməmiş" mənasından daha geniş bir məna spektrini əhatə edir və mürəkkəb, çoxmənalı bir ifadədir.