Sağdış-soldış sözü Azərbaycan dilində toy mərasimləri ilə bağlı işlənən bir termindir. Lüğətlərdə sadəcə "gəlinin və ya bəyin iki tərəfində oturanlar" kimi izah edilməsinə baxmayaraq, daha geniş və dəqiq bir tərif verilə bilər. Əslində, "sağdış" və "soldış" anlayışları, toy mərasimində qohum-əqrəbanın, dost-tanışların və yaxınların yerləşmə qaydasını ifadə edir. Gəlinin və ya bəyin qohumları və yaxınları iki qrupa bölünərək, gəlin (və ya bəy) ətrafında sağ və sol tərəflərdə yer alırlar. Bu iki qrup da "sağdış" və "soldış" adlanır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "sağ" və "sol" prefikslərinin məkan yönünü göstərdiyi aydın görünür. "Dış" isə "tərəf", "qrup" mənasında işlənərək, sağ və sol tərəfdə yerləşən qrupları ifadə edir. Beləliklə, "sağdış" gəlinin (və ya bəyin) sağ tərəfində oturanlar qrupunu, "soldış" isə sol tərəfində yerləşən qrupunu təyin edir. Bu, sadəcə fiziki yerləşmə deyil, həm də sosial və ailəvi münasibətləri əks etdirən bir təsnifatdır.
Verdiyiniz nümunə cümlədə də bu məna öz əksini tapır: "Görüm, ay bəy, toyun mübarək olsun; Sağdışına-soldışına borc olsun". Bu ifadə toy sahibinə xoş arzu ilə yanaşı, həm də toyda iştirak edən bütün qonaqların (həm sağdışın, həm də soldışın) toy bayramına öz töhfələrini vermələrini, yəni borc qoymalarını (məsələn, hədiyyə vermək) bildirir. Beləliklə, "sağdış-soldış" söz birləşməsi sadəcə yerləşməni deyil, həm də toy mərasimində iştirak edənlərin bütövlüklə qrupunu ifadə edir.
Başqa cümlə nümunələri:
- Toyda sağdışla soldış arası həmişə əyləncəli olurdu.
- Gəlinin sağdışı daha çox qohumlarından ibarət idi.
- Bəyin soldışı onu çox sevirdi.
Göründüyü kimi, "sağdış-soldış" söz birləşməsinin mənası sadəcə "gəlinin və ya bəyin iki tərəfində oturanlar" deyil, toy mərasimindəki qonaq qruplarının yerləşmə qaydasını, sosial statusunu və münasibətlərini əks etdirən daha zəngin bir mənaya malikdir.