Sancma sözü "sancmaq" feilindən törəmiş bir isimdir. Lüğətlərdə sadəcə "sancmaq" feillindən törəmə kimi göstərilsə də, mənası daha geniş və çoxcəhətlidir. "Sancma" sözü əsasən kəskin, qəfil və təkrarlanan ağrı hissi, yəni sancı ifadə edir. Bu sancı müxtəlif səbəblərdən, məsələn, xəstəlikdən, zədədən və ya əzələlərin dartılmasından yaranır. Buna misal olaraq, "baş sancması", "qarın sancması", "ürək sancması" kimi ifadələri göstərmək olar.
Lakin "sancma"nın mənası yalnız fiziki ağrı ilə məhdudlaşmır. Məcazi mənada da işlənir. Məsələn, "vicdan sancması", "qəlbin sancması" kimi ifadələrdə sancma, vicdan əzabı, daxili narahatlıq, psixoloji əziyyət kimi ifadə olunur. Bu mənada sancma, dərin bir ruhi təsir, kəskin əzabı ifadə edir. Beləliklə, "sancma" sözü həm fiziki, həm də ruhi bir hala işarə edə bilər.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "sancmaq" feili köhnə türk dillərindən gəlmədir və kəskin, qəfil bir təsir ifadə edir. Bu təsir həm fiziki, həm də mənəvi ola bilər. "Sancma" isə bu təsirin nəticəsini, yaranmış halı göstərir. Sözün leksik mənası zamandan asılı olaraq müəyyən dəyişikliklərə uğrasa da, əsas məna – kəskin və qəfil təsir – öz əhəmiyyətini saxlayır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Qarın sancması səbəbindən təcili yardım çağırdı.
- Baş sancması ona işləməyə imkan vermədi.
- Vicdan sancması onu gecələr yuxudan oyadırdı.
- Səhv etdiyini anladıqdan sonra qəlbində dərin bir sancma hiss etdi.
- Qəfil gələn sancma onu yerə yıxdı.
Yekun olaraq, "sancma" sözü sadə bir fiziki ağrı ifadəsindən çox daha geniş bir mənaya malikdir. Həm fiziki, həm də ruhi əzabları ifadə edə bilən, çoxcəhətli bir sözdür.