Sayğılı sifəti, əsasən, başqalarına qarşı hörmət və ehtiram duyğunu ifadə edir. Lüğətlərdə verilən "başqalarına sayğı göstərən, hörmət edən; sayan" tərifi sözün əsas mənasını əhatə etsə də, daha geniş və dəqiq izah tələb edir. "Sayğılı" sözü sadəcə hörməti deyil, həm də bu hörmətin hərəkətlərdə və davranışlarda özünü göstərməsini nəzərdə tutur.
Birinci mənada, "sayğılı" sözü fərdin başqalarına qarşı davranışını xarakterizə edir. Məsələn, "O, böyüklərə qarşı çox sayğılıdır" cümləsində "sayğılı" sözü şəxsin yaşlılara qarşı hörmətli münasibətini, onlara qarşı ehtiramla davranmasını bildirir. Bu, sadəcə olaraq onlara hörmət etdiyini söyləməkdən daha çox, hərəkətlərində bu hörmətin təzahür etdiyini göstərir.
İkinci mənada isə "sayğılı" sözü bir şəxsin ictimai mövqeyini, cəmiyyətdə tutduğu yeri ifadə edə bilər. "Sayğılı bir alim", "sayğılı bir şəxsiyyət" kimi ifadələrdə "sayğılı" sözü bu şəxsin nailiyyətlərinə, bilik və bacarıqlarına görə cəmiyyətdə qazandığı hörmət və nüfuzdan bəhs edir. Bu mənada, "sayılan", "hörmətli", "möhtərəm" sinonimləri tam uyğun gəlir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "sayğı" kökünün "saymaq", "qiymətləndirmək" mənasını daşıdığını görərik. Beləliklə, "sayğılı" sözü əslində "qiymətləndirilən", "hörmətə layiq görülən" mənasını da özündə ehtiva edir. Bu da sözün mənasının daha da dərinliyini ortaya qoyur.
Müxtəlif kontekstlərdə "sayğılı" sözünün necə işlədildiyinə dair nümunələr:
- O, hər kəsə qarşı olduqca sayğılı davranırdı. (Davranışa aid)
- Sayğılı bir müəllim olaraq, həmişə şagirdlərinə dəyər verirdi. (Mövqeyə aid)
- Toplantıda iştirak edən hər kəs qarşı tərəfə sayğılı yanaşdı. (Münasibətə aid)
- Onun elmi nailiyyətləri onu sayğılı bir alim kimi tanıtmışdı. (Nailiyyətlərə əsaslanan hörmət)
Beləliklə, "sayğılı" sözü sadəcə hörmət göstərməyi deyil, həm də bu hörmətin ifadə edilmə üsulunu, həm də qazanılmış nüfuz və mövqeyi əks etdirən çoxşaxəli bir məna daşıyır.