izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sayır-bayır sözü Azərbaycan dilində sifət və zərf kimi işlənən, əsasən danışığın və ya düşüncənin mənasız, məzmunsuz, qarışıq, məntiqsiz və rabitəsiz olmasını ifadə edən bir termindir. Bu sözün kökü türk dillərindəki "sayır" (səpələnmiş, qarışıq) və "bayır" (kənarda qalmış, əlaqəsiz) sözlərinin birləşməsindən yaranmışdır. "Sayır-bayır"ın mənası, həm də təsadüfi, nizamsız, ardıcıl olmayan bir sıra hadisə və ya fikri bildirir.

Sifət kimi işləndikdə, "sayır-bayır" sözü bir şeyin və ya kiminsə mənasız, məzmunsuz olduğunu göstərir: "O, sayır-bayır danışırdı." burada danışıqdakı mənasızlığı, ardıcıllığın olmamasını vurğulayır. Yaxud "Sayır-bayır fikirlər beyninə dolmuşdu" cümləsində fikirlərin qarışıq, məntiqdən uzaq, bir-biri ilə əlaqəsiz olduğunu bildirir.

Zərf kimi istifadədə isə, "sayır-bayır" bir hərəkətin və ya hadisənin necə baş verdiyini təsvir edir. Məsələn, "O, sayır-bayır qaçdı." cümləsində qaçışın nizamsız, planlaşdırılmamış, məqsədsiz olduğunu ifadə edir. Bununla yanaşı, "İşlər sayır-bayır gedir" cümləsində işlərin qarışıq, planlaşdırılmamış, nizam-intizamsız şəkildə getdiyini bildirir.

Verilən nümunədəki "Gülünün hərarəti çox artmışdı" cümləsi ilə əlaqəli olaraq, "sayır-bayır"ın necə işlədiləcəyini göstərmək üçün aşağıdakı nümunəni verə bilərik: "Gülünün hərarəti çox artmışdı və o, sayır-bayır danışmağa başladı." Bu cümlədə hərarətin artmasının Gülünün danışığında mənasızlıq, qarışıqlıq və məntiqdən kənar ifadələrə səbəb olduğunu ifadə edir.

Qısaca, "sayır-bayır" sözü, əlaqəsiz, nizamsız, mənasız və məntiqsizliyi ifadə edən, geniş məna kəsb edən bir termindir və həm sifət, həm də zərf kimi müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz