izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Seçilmək (məch.) - Bu feilin kökü “seç-” köhnə türk dillərində “ayırmaq”, “fərqləndirmək”, “üstün tutmaq” mənalarını ifadə edən kökdən törəmişdir. Zaman keçdikcə bu məna təkamül edərək müəyyən bir qrupdan üstün tutulan, müəyyən meyarlara uyğun olaraq ayrılan və qəbul edilən mənasını qazanmışdır. Müasir Azərbaycan dilində “seçilmək” feili əsasən iki əsas mənada işlənir:

1. Səsvermə və ya rəy sorğusu nəticəsində üstünlük qazanmaq, seçilmiş elan edilmək: Bu mənada "seçilmək" feili, səsvermə, müsabiqə, yarışma və ya digər rəsmi və ya qeyri-rəsmi seçki prosesləri nəticəsində bir namizədin, bir obyektin və ya bir ideyanın digərlərinə üstünlük qazanaraq qəbul edilməsini ifadə edir. Misal: İclasa sədr seçilmək, prezident seçilmək, Olimpiya Oyunlarında qalib seçilmək, ən yaxşı əsər seçilmək. Bu nümunələrdə "seçilmək" feili müəyyən bir meyarlara əsasən bir çox namizəd arasından yalnız birinin qalib gəlməsini göstərir.

2. Hər hansı bir xüsusiyyətinə, keyfiyyətinə, xarakterinə görə diqqəti cəlb etmək, fərqlənmək, seçilib görünmək: Bu mənada "seçilmək" feili, bir şeyin digərlərindən fərqlənən xüsusiyyətlərinə görə diqqətə layiq olmasını, seçilib önə çıxmasını bildirir. Bu, obyektiv və ya subyektiv meyarlara əsaslana bilər. Misal: Rənginə görə seçilən bir ev, öz ədəbi üslubu ilə seçilən yazıçı, gözəlliyinə görə seçilən qız. Bu cümlələrdə "seçilmək" feili, müqayisənin nəticəsi olaraq bir obyektin fərqlənməsini və seçilməsini ifadə edir. Seçilmə səbəbi konkret olaraq göstərilə bilər (məsələn, rəngi, üslubu, gözəlliyi) və ya ümumi bir keyfiyyət kimi təsvir edilə bilər (məsələn, üstünlükləri, xüsusiyyətləri).

Qısacası, "seçilmək" feili müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilər, lakin əsas mahiyyət həmişə bir şeyin başqalarından fərqlənməsi və üstün tutulması, ya da diqqətə layiq olmasıdır. Bu fərqlənmə obyektiv (səsvermə nəticəsi) və ya subyektiv (şəxsi zövq, fikirlər) ola bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz