izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Seyrəklənmək felinin Azərbaycan dilindəki mənası, lüğətlərdəki qısa izahdan daha geniş və dəqiq şəkildə aşağıdakı kimi təqdim oluna bilər:

Seyrəklənmək, əsasən iki əsas mənada işlənir: birincisi, fiziki sıxlığın azalması mənasında; ikincisi isə miqdar və ya intensivliyin azalması mənasında, yəni məcazi mənada.

1. Fiziki Seyrəklənmə: Bu mənada seyrəklənmək, bir şeyin sıxlığının, yığcamlığının azalması, aralanması, nadir hala gəlməsi deməkdir. Obyektlərin bir-birindən uzaqlaşması, aralarında boşluqların artması nəticəsində yaranan vəziyyəti ifadə edir. Nümunə olaraq, "Bağdakı ağaclar seyrəklənmişdir" cümləsini göstərmək olar. Burada ağacların arasındakı məsafənin artması, yəni sıxlığın azalması ifadə olunur. Digər bir nümunə olaraq, "Əvvəllər sıx olan meşə, son illərdə seyrəklənib" cümləsini göstərmək olar. Bu mənada "seyrəldilmək" feli ilə sinonimdir və fəaliyyətin nəticəsini bildirir. Yəni, kimsə və ya bir şeyin təsiri ilə seyrəklənmə baş verir.

2. Məcazi Seyrəklənmə: Bu mənada seyrəklənmək, bir şeyin miqdarının, intensivliyinin, tezliyinin və ya əhəmiyyətinin azalması deməkdir. Bu, daha çox abstrakt anlayışlara tətbiq olunur. Məlumatın seyrəklənməsi, hadisələrin seyrəklənməsi, əlaqələrin seyrəklənməsi kimi ifadələr buna nümunədir. Məsələn, "Görüşlərimiz seyrəkləndi" cümləsində görüşlərin tezliyinin azalması nəzərdə tutulur. "Şəhərin mərkəzində yaşayan insanların sayı seyrəklənir" cümləsində isə sıxlığın azalmasından əlavə, əhalinin azalması da nəzərdə tutula bilər. Verilən nümunədəki "İdarəyə gələnə qədər Qorxmazın üzünü çulğamış qalın kədər seyrəkləndi" cümləsində isə Qorxmazın kədərinin azalması, yüngülləşməsi ifadə olunur.

Sözün etimologiyası: "Seyrək" sözündən törəyən "seyrəklənmək" feli, "seyrək" sözünün mənasını əks etdirir. "Seyrək" sözü, qədim türk dillərindən gəlmə olub, "nadir, az, azlıqda olan" mənasını daşıyır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz