Sezilmə: “Sezilmək” felindən törəmiş isimdir. Lüğətlərdə əsasən “bir şeyin zəif, qeyri-aydın şəkildə hiss edilməsi, qavranılması” mənasında izah olunur. Lakin bu izah kifayət qədər geniş deyil və sözün bütün məna çalarlarını əhatə etmir. Daha dəqiq və geniş izah vermək üçün “sezilmə” sözünün semantik sahəsini genişləndirmək lazımdır.
Məna çalarları: “Sezilmə” sözü, hiss olunma dərəcəsinə görə müxtəlif məna çalarları əldə edə bilir. Bu, zəif və ya qeyri-aydın hiss olunmadan tutmuş, incə və ya çətinliklə hiss olunana qədər dəyişə bilər. Məsələn, "soyuğun sezilməsi" və "dəyişikliyin sezilməsi" arasında hiss olunma dərəcəsi və keyfiyyəti fərqlidir. Birinci halda fiziki bir hiss, ikinci halda isə daha mücərrəd bir qavrayışdan söz açılır.
Mənşəyi: Sözün etimologiyası “sezmək” felinə dayanır. “Sezmək” fəaliyyət, hərəkət bildirən bir feldir və hiss etməyi, qavramağı, duyğunu ifadə edir. “Sezilmə” isə bu fəaliyyətin nəticəsini, əməlini göstərən bir isimdir. Türk dillərindəki kökündən gəlir və qədim türk dillərindəki məna yaxınlığı olan sözlərlə əlaqələndirilə bilər.
Cümlədə işlənməsi: “Sezilmə” sözü müxtəlif cümlə quruluşlarında işlənə bilər. Məsələn:
- Havada soyuğun sezilməsi artıq qışın gəlməsinin əlaməti idi.
- Dəyişikliklər əvvəlcə zəif, ancaq sonradan daha aydın bir şəkildə sezilməyə başladı.
- Onun səssizliyində bir narahatlığın sezilməsi məni düşündürdü.
- Rənglərin ahəngdarlığına baxmayaraq, rəsmin bir qədər natamamlıq sezilməsi hiss olunurdu.
Qısaca: “Sezilmə” sözü, bir şeyin zəif, qeyri-aydın, incə və ya çətinliklə hiss edilməsini, qavranılmasını ifadə edir. Hiss olunma dərəcəsi və keyfiyyətinə görə müxtəlif məna çalarları əldə edə bilir və müxtəlif kontekstlərdə işlənə bilər.