Sezilmək felinin Azərbaycan dilindəki əsas mənası "duyulmaq, hiss edilmək, başa düşülmək"dir. Lüğətlərdəki qısa izahı genişləndirərək daha dəqiq və çoxşaxəli bir təsvir vermək mümkündür.
"Sezilmək" feli, bir hadisənin, hissin və ya fikrin zəif, bəzən də dolayı yolla, açıq şəkildə ifadə olunmasa belə, qavranılması və anlaşıla bilməsi mənasını verir. Bu qavrama həm fiziki, həm də emosional səviyyədə baş verə bilər. Fiziki səviyyədə, məsələn, zəif bir səsin və ya qoxunun sezilməsi; emosional səviyyədə isə, birinin üzündəki ifadənin, davranışının və ya hərəkətlərinin arxasındakı əhval-ruhiyyənin və ya duyğuların sezilməsi nümunə göstərilə bilər.
Mətndəki "Üzüntülü bir intizar [Rübabənin] hərəkətlərindən sezilirdi" cümləsində "sezilmək" feli, Rübabənin hərəkətlərinin açıq-aşkar ifadə olunmayan, ancaq müşahidəçi tərəfindən onun üzüntülü bir intizar içində olduğunu göstərən işarələr vasitəsilə qavranılması mənasında işlənib. Burada hərəkətlər vasitəsilə ifadə olunan hissin dolayı yolla, ancaq aydın şəkildə qavranılması vurğulanır.
Fərqli cümlələrdə "sezilmək" felinin işlənməsinə misal olaraq aşağıdakıları göstərmək olar:
- Fiziki qavrama: "Qoxusu uzaqdan sezilməyə başladı." (Zəif qoxunun duyulması)
- Emosional qavrama: "Onun səsindəki titrəmə qorxusunu sezilməyə verdi." (Dolaylı yolla qorxunun hiss olunması)
- Fikir və niyyətin qavranılması: "Onun sözləri arasında gizli bir məna sezilməyə başladı." (Dolaylı ifadə olunan fikrin başa düşülməsi)
- Dəyişikliyin qavranılması: "Havada bir dəyişiklik sezilməyə başladı." (Nəzərə çarpan olmayan kiçik dəyişikliyin qavranılması)
Beləliklə, "sezilmək" feli, həm fiziki, həm də emosional hadisələrin zəif, dolayı yolla qavranılması üçün istifadə olunan çox mənalı bir sözdür və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar kəsb edə bilər.