Sezmə (Sezmək felindən törəmə isim): Duyğu orqanları vasitəsilə deyil, daxili hiss, qavrayış, intuisiya yolu ilə baş verən qavrayış; bilinçaltı səviyyədə, əqli təhlil olmadan qavranılan şey; əminlik, təxmin. Sözün əsas mənası, ətraf mühitin və ya özünün vəziyyətinin birbaşa müşahidə edilmədən, intuitiv şəkildə qavranılmasıdır. Bu, müəyyən bir hadisənin, vəziyyətin və ya insanın daxili vəziyyətinin fərq edilməsini əhatə edir.
Sezmə, sadəcə olaraq bir şeyin "hiss edilməsi" deyil, daha dərin, daha mürəkkəb bir prosesdir. Bu, təcrübə, bilik və intuisiyanın qarışığından yaranır. Məsələn, təcrübəli bir həkim xəstənin xəstəliyini diaqnoz qoymaq üçün yalnız klinik məlumatlara deyil, həm də öz intuitiv sezməsinə etibar edə bilər. Ya da bir ana uşağının narahat olduğunu, onun ağlamadığı halda belə, sezmə yolu ilə anlayır.
Sezmənin əsas xüsusiyyəti onun sübut edilə bilməməsidir. Bu, əqli dəlillərə əsaslanmayan, subyektiv bir qavrayışdır. Ancaq bu, onun əhəmiyyətsiz olduğu anlamına gəlmir. Əksinə, çox vaxt intuisiya və sezmənin verdiyi siqnallar doğru və vacib olur. Sezmə, bir çox situasiyalarda, xüsusilə də qeyri-müəyyənlik vəziyyətlərində, qərar qəbul etmə prosesində mühüm rol oynayır.
Sözün mənşəyi: "Sezmə" sözü "sezmək" felindən törəmişdir. "Sezmək" felinin kökü Türk dillərində geniş yayılmışdır və "hiss etmək", "qavramaq" mənalarını ifadə edir.
Cümlədə işlənməsi:
- Qəlbimdə bir narahatlıq sezməsi var idi.
- O, yaxınlaşan təhlükəni sezməklə həyatını xilas etdi.
- Sən bu işdə bir yalan sezməsən?
- Onun hərəkətlərində bir təəccüb sezməsi var idi.
- Sezmə qabiliyyəti olan insanlar bəzən gələcəkdə baş verəcək hadisələri öncədən hiss edirlər.