izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sədəf (ər. صدف - ṣadaf) bəzi molyuskların (xüsusilə də ikipərdəlilərin - *Bivalvia* sinfinin nümayəndələrinin) qabıqlarının daxili səthini örtən, parıldayan, çox nazik, lakin möhkəm bir təbəqədir. Bu təbəqə əsasən kaltsium karbonat kristallarından və üzvi maddələrdən (konkiyolin) təşkil olunmuşdur. Sədəfin əmələ gəlməsi, molyuskun mantiya qişasının xüsusi hüceyrələri tərəfindən ifraz edilən maddələrin tədricən təbəqə-təbəqə çökməsi nəticəsində baş verir. Hər bir təbəqə, əvvəlki təbəqəyə paralel olaraq düzülmüş kristalların çox incə təbəqələrindən ibarətdir, bu da sədəfə xarakterik parıltısını və möhkəmliyini verir.

Sədəfin rəngi və parıltısı növündən asılı olaraq müxtəliflik göstərir. Ağ, krem, sarımtıl, çəhrayı, göy və hətta qara rəngli sədəf növləri mövcuddur. Rəngin dəyişməsi, kristalların ölçüsü, düzülüşü və konkiyolinin tərkibindəki pigmentlərin miqdarından asılıdır. Sədəfin səthi hamar və ya bəzi hallarda azacıq dalğalı ola bilər. Onun möhkəmliyi və parıltısı sədəfi bəzək əşyaları, düymələr, bəzək əşyaları, musiqi alətlərinin bəzi hissələri və s. hazırlamaq üçün əlverişli edir.

Tarixən sədəf, qiymətli daş kimi dəyərləndirilmiş, zərgərlik əşyaları və sənət əsərlərinin hazırlanmasında geniş istifadə edilmişdir. Ən məşhur nümunələrdən biri də sədəfdən hazırlanmış inci (molyuskun qabıq daxilində əmələ gələn sədəf təbəqəsi) və sədəf mozaikalarıdır. Müasir dövrdə də sədəf müxtəlif sənətkarlıq əsərlərinin yaradılmasında istifadə olunur, lakin ətraf mühitin mühafizəsi ilə bağlı narahatlıqlar sədəfin istifadəsinə məhdudiyyətlər qoyur. Çünki bəzi sədəf növlərinin aşırı istismarı onların populyasiyasına təhlükə yaradır.

Sədəf sözü cümlələrdə müxtəlif kontekstlərdə işlənə bilər: məsələn, "Qədim qabın sədəfi parıltısı hər kəsi heyran edirdi", "Sədəfdən hazırlanmış sırğalar çox gözəl idi", "O, qədim kitabın səhifələrindəki sədəf bəzəklərini heyranlıqla seyr edirdi". Bu misallar göstərir ki, sədəf həm material kimi, həm də onun estetik keyfiyyətlərini ifadə etmək üçün işlədilə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz