Sərgüzəşt sözü farsca mənşəlidir və əsasən bir şəxsin başına gələn hadisələri, xüsusilə də qeyri-adi, maraqlı və ya həyəcanlı hadisələri ifadə edir. Lüğətlərdəki "birinin başına gələn hadisə, qəziyyə, əhvalat, macəra" tərifi ümumi bir izah olsa da, sözün kontekstdən asılı olaraq daha incə mənalar da kəsb etdiyini qeyd etmək vacibdir.
Məsələn, "sərgüzəşt" sözü sadəcə olaraq bir hadisəni deyil, həmin hadisənin bəşəri təsirini də əks etdirə bilər. Yəni, hadisənin yaratdığı təəssürat, emosional təsir, insanın daxili dünyasında baş verən dəyişikliklər də sərgüzəştin tərkib hissəsidir. Baş verən hadisənin müsbət, mənfi və ya neytral olması "sərgüzəşt" sözünün mənasını dəyişdirmir, əsas odur ki, o, insanın həyatında əlamətdar bir iz qoysun.
Ədəbiyyatda "sərgüzəşt" sözü tez-tez macəra, əhvalat və ya hekayə mənasında işlənir. "Başına gələn sərgüzəşti danışmaq" ifadəsi bu mənanı aydın göstərir. Lakin, sadəcə olaraq "sərgüzəşt" demək, həmin hadisənin müsbət və ya mənfi olduğunu ifadə etmir. Məsələn, "Uşaqlıq illərimin ən maraqlı sərgüzəşti..." cümləsində sərgüzəşt müsbət konteksdə, "Həyatının ən acı sərgüzəşti..." cümləsində isə mənfi konteksdə işlənir.
Ümumiyyətlə, "sərgüzəşt" sözü "macəra" sözü ilə sinonim kimi istifadə oluna bilsə də, "macəra" daha çox əyləncəli, qeyri-adi bir hadisəni, "sərgüzəşt" isə daha geniş spektrdə baş verən hadisələri, hətta faciəvi hadisələri də əhatə edir. "Faciəli sərgüzəşt" ifadəsi bunun bariz nümunəsidir. Sözün kontekstdə düzgün istifadəsi onun mənasını daha dəqiq şəkildə çatdırmaq üçün əsasdır.