Sərpayılıq (köhnə üslubda işlənən söz) əsasən toy, məclis və ya oxşar tədbirlərdə qonaqlara xidmət etmə, onların qayğısına qalma, ehtiyaclarını ödəmə mənasını verir. Bu, sadəcə olaraq süfrəyə yemək qoymaqdan daha geniş bir anlayışı əhatə edir. Qonaqların rahatlığı, əyləncəsi və məmnunluğu üçün göstərilən bütün səyləri özündə birləşdirir.
Etimoloji cəhətdən, "sərpayı" sözü "sər" (baş, ön, əsas) və "payı" (pay, hissə, vəzifə) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Bu da sərpayılığın məclisdə əsas vəzifəni, qonaqlara xidmət etməni ifadə etdiyini göstərir. "Sərpayılıq" sözü, qonaqların xidmətini və onlara göstərilən diqqətin keyfiyyətini vurğulayır. Sadəcə fiziki xidmət deyil, eyni zamanda qonaqlarla ünsiyyət qurmağı, onların istək və ehtiyaclarını anlamağı, xoş əhval-ruhiyyə yaratmağı da əhatə edir.
Müxtəlif cümlələrdə işlənmə nümunələri:
- Toyda gənclərin qohumları bütün günü sərpayılıq etdilər.
- Məclisdə sərpayılıq edən gənclər qonaqların razılığını qazandılar.
- O, sərpayılıqla məşğul olmağı sevirdi; qonaqlara xidmət etməkdən həzz alırdı.
- Köhnə adətlərə görə, toyda qızların sərpayılıq etməsi təqdirəlayiq idi.
Qeyd edək ki, "sərpayılıq" sözü müasir Azərbaycan dilində nadir hallarda işlənən köhnəlmiş bir sözdür. Əvəzinə "xidmət", "qonaqpərvərlik", "qayğıkeşlik" kimi sinonim sözlərdən istifadə olunur. Lakin dil tarixi və leksikografiya baxımından "sərpayılıq" sözünün izahı və mənasının dəqiq müəyyən edilməsi əhəmiyyətlidir.