izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sıx-sıx sözü zərf və sifət kimi işlənən, leksik mənası "çox sıx, bir-birinə çox yaxın, bitişik" olan bir söz birləşməsidir. Bu, əsasən məkanda yaxınlığın, sıxlığın ifadəsində istifadə olunan bir ifadədir. "Sıx" sözünün təkrarı ilə yaranmış bu birləşmə, sadə "sıx" sözünə nisbətən daha güclü və təsirli bir ifadədir, sıxlığın dərəcəsini vurğulayır. Belə ki, "sıx meşə" ifadəsi ilə "sıx-sıx meşə" ifadəsi arasında məna fərqi vardır: ikinci ifadə daha yüksək sıxlığı ifadə edir.

Məsələn, "Ağaclar sıx əkilmişdir" cümləsində ağaclar arasında müəyyən bir məsafənin olduğunu anlaya bilirik. Lakin, "Ağaclar sıx-sıx əkilmişdir" cümləsində ağaclar arasındakı məsafənin olduqca az, demək olar ki, bitişik olduğunu başa düşürük. Bu fərq, söz birləşməsinin məna gücünü göstərir.

Sıx-sıx söz birləşməsinin etimologiyasına nəzər salsaq, "sıx" sözünün kökü türk dillərindən gəldiyini görərik. "Sıkı" (türkçə) və ya oxşar köklərə malik sözlər bir çox türk dillərində sıxlıq, möhkəmlik, bərklik mənalarında istifadə olunur. "Sıx-sıx" isə bu mənanın intensivliyini artıraraq təkrar vasitəsilə vurğulayır.

Söz birləşməsi müxtəlif kontekstlərdə işlənə bilər. Məsələn:

  • Məkan təsvirində: "Evdə əşyalar sıx-sıx yerləşdirilmişdi." (sıxlıq, dolğunluq mənası)
  • Zaman təsvirində: "Hadisələr sıx-sıx baş verirdi." (tez-tez, ardıcıl mənası)
  • Nəqliyyat vasitələri üçün: "Avtobus sıx-sıx dayanacaqlarda dayanır." (tez-tez dayanma mənası)

Yekun olaraq, "sıx-sıx" söz birləşməsi, sadə "sıx" sözünün təkrarı ilə yaranmış, sıxlıq, yaxınlıq və ya tezliyi daha güclü ifadə edən bir söz birləşməsidir. Onun istifadəsi kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar ifadə edə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz