Sırtıqlıq (is.) Utanmazlıq, həyasızlıq, abırsızlıq, arsızlıq kimi mənfi xüsusiyyətləri əhatə edən bir termindir. Lüğətlərdə sadəcə “utanmazlıq” kimi tərcümə olunsa da, sırtıqlıq daha geniş bir məna kəsb edir və sadəcə utanmazlıqdan daha çox sosial norma və ədəb-ərkan qaydalarına laqeyd yanaşma, hörmətsizlik, həddini aşma kimi davranışları özündə ehtiva edir. Bu, həm də sırtıq (utanmaz, həyasız) bir insanın xarakterik xüsusiyyəti olaraq qələmə verilə bilər.
Sözün etimologiyası dəqiq bilinməsə də, "sırtıq" sözünün kökünün "sırt" sözü ilə əlaqəli olması ehtimal olunur. "Sırt" sözünün mənası qorunma, arxa, dayağı bildirir. Bu baxımdan "sırtıqlıq" özünə qoruyucu kimi baxan, arxasını dayaq bilən, əxlaqi və sosial normalara arxalanmayan, onları əhəmiyyət verməyən bir davranış tərzini ifadə edə bilər. Belə bir şəxs özünü hər cür məsuliyyətdən kənarda saxlamağa çalışır və davranışlarında hər hansı bir məhdudiyyətə əməl etmir.
Sözün işlənməsinə nümunələr:
- Onun davranışında aç-saçıq bir sırtıqlıq hiss olunurdu.
- Həmin adamın sözləri özünəməxsus sırtıqlığı ilə seçilirdi.
- Mayanın üzündə və gözlərində heç bir biclik, sırtıqlıq və ya bayağılıq yox idi. (Verilmiş nümunədə olduğu kimi, sırtıqlıq mənfi xüsusiyyətlərlə yanaşı istifadə oluna bilər və əksini vurğulayaraq mətnə yeni məna qatır.)
- Bir sıra əxlaqsız hərəkətləri ilə tanınan o, sırtıqlığı ilə şöhrət tapmışdı.
Qısacası, "sırtıqlıq" sadəcə utanmazlıqdan daha geniş bir mənaya malik olub, həyasızlığı, abırsızlığı, arsızlığı və sosial normalara laqeyd yanaşmanı özündə birləşdirir. Bu söz, insanın əxlaqi prinsiplərinə laqeyd yanaşmasını və cəmiyyət ədəb-ərkanına hörmətsizlik göstərməsini ifadə edir.