izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sıyıq sözü Azərbaycan dilində bir neçə mənada işlənir. Əsas mənası "yarıduru, qatılaşmamış, maye və bərk hal arasında olan" deməkdir. Lüğətlərdə qeyd edilən "horra" mənası isə bu əsas mənanın bir nəticəsidir; yəni, qatılaşmamış, bərkimiş olmayan bir şeyin öz formasını tam saxlamayan, sallanıb-sarsılan, sulu-sulu görünüşü ilə ifadə olunur.

Sözün mənşəyi haqqında dəqiq məlumat yoxdur, lakin türk dillərindəki "sıyıqlaşmaq" (qatılaşmaq, bərkimiş olmaq, sıxılmaq), "sıyırmaq" (səthi qatı olan bir şeyi təmizləmək, hamarlamaq) kimi fellərlə etimoloji əlaqədə ola bilər. Bu fellərdən götürülsə belə, "Sıyıq" sözündə tam qatılaşma deyil, qatılaşma prosesinin yarımçıq qalması, tam bərk olmayan bir hala işarə edilir.

Misal üçün, "sıyıq məhlul" ifadəsi mayenin çox qatı, lakin hələ də axıcı olduğunu bildirir. "Sıyıq gil" isə əzilə bilən, tam bərkimiş olmayan bir gilə işarə edər. Verilən nümunə cümləsindəki "sıyıq" sözü əvvəlki hissə ilə əlaqəli olaraq, eşşəyin qorxudan sallanaraq, bədəninə hakim olmağı itirmiş, nəzarətsiz hərəkətlər edən halını təsvir edir. Burada "sıyıq" sözü metaforik mənada işlədilir: eşşəyin duruşu, hərəkətləri qatılaşmamış, qararsızdır.

Beləliklə, "sıyıq" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər: fiziki bir maddənin yarıduru halını və ya metaforik olaraq qararsız, sallanıb-sarsılan bir vəziyyəti ifadə edə bilər. Əsas mənası isə hər zaman qatılaşma prosesinin tamamlanmaması, tam bərk və ya maye olmayan, aralıq bir haldır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz