Sipər (fars. سپر - seper) — əsasən hərbi işlərdə istifadə olunan, döyüşçünü düşmən hücumlarından qoruyan, adətən metal və ya taxtadan hazırlanmış qalxan və ya maneədir. Klassik mənası qalxan olsa da, müasir dil istifadəsində daha geniş mənalarda işlənir. Etimologiyası fars dilinə dayanır və “qorumaq”, “qalxan”, “maneə” mənalarını əhatə edir.
Mənaları:
1. Fiziki sipər: Düşmən atəşindən, zərbəsindən və ya digər təhlükələrdən qorunmaq üçün istifadə olunan hər hansı bir qoruyucu vasitə. Bu, həm əsgərin özünü, həm də mühüm hərbi obyektləri qoruyur. Misal: "Əsgərlər sipərlərin arxasına sığındılar." , "Tankın zirehi güclü bir sipər idi."
2. Metaforik sipər: Bir şeyin zərərli təsirlərindən qorunma vasitəsi. Bu mənada sipər, fiziki bir obyekt deyil, bir fikir, bir inanc sistemi, bir qurum və ya hətta bir insan ola bilər. Misal: "Sədaqəti onun üçün həyatın çətinliklərinə qarşı güclü bir sipər oldu." , "Qanunlar cəmiyyəti cinayətlərdən qoruyan bir sipərdir." , "Dostları onun üçün həyatın çətinliklərinə qarşı güclü bir sipər idi."
3. Maneə: Bir şeyin irəliləməsinə mane olan hər hansı bir şey. Bu mənada sipər, konkret bir obyekt olmaya da bilər, məsələn, bir siyasət və ya bir ideya ola bilər. Misal: "Bürokratiya onun işinin irəliləməsinə sipər oldu."
Verilən nümunə cümləsində ("Dövlətşin başını döndərdi və heç bir məna anlatmayan, donuxmuş gözlərini sipərə zillədi") sipər, fiziki bir sipərdən daha çox, dövlət başçısının hərəkətlərinin gerçəkliyi qarşısında göstərdiyi psixoloji müdafiə, maneə rolunu oynayır. Gözləri sipər kimi, həqiqəti görməkdən qoruyur.