Sirayət (ərəbcədən – سرايت sirāyat) işarə ədatıdır və əsasən yoluxma, keçmə, yayılma mənasında işlənir. Termin həm konkret, həm də məcazi mənalarda istifadə olunur. Konkret mənada, xüsusilə tibb sahəsində, bir orqanizmdən digərinə keçən xəstəliklərə, infeksiyalara aiddir. Bu mənada "sirayət" sözü xəstəliyin bir şəxsdən digərinə, bir əşyadan digərinə və ya bir ərazidən digərinə keçməsini ifadə edir. Məsələn, "Xəstəliyin sirayəti sürətlə yayıldı" cümləsində sirayət sözü xəstəliyin yayılma prosesini ifadə edir.
Məcazi mənada isə "sirayət" sözü bir fikrin, duyğunun, davranışın və ya hadisənin başqa şəxslərə və ya yerlərə yayılmasını ifadə edir. Bu mənada, "sirayət" yalnız fiziki təmasla deyil, həm də təqlid, təsir və ya sosial təzyiq vasitəsilə baş verən yayılma prosesini bildirir. Məsələn, "Ümidsizlik sirayət etdi" cümləsində, bir insanın mənfi duyğularının ətrafdakılara da təsir etdiyini və onlarda oxşar hisslərin yaranmasına səbəb olduğunu ifadə edir. Başqa bir nümunə olaraq, "Yeni moda sirayət etdi" cümləsində yeni bir trendin sürətlə yayılmasını ifadə edərək, mədəni və sosial proseslərdə də sirayətin rolunu göstərir.
"Sirayət etmək" fel birləşməsi də həm konkret, həm də məcazi mənalarda işlənərək həm xəstəliklərin, həm də ideyaların, duyğuların və davranışların yayılma prosesini ifadə edir. Məsələn:
- Konkret mənada: "Qrip tez sirayət edir." (xəstəlik keçməsi)
- Məcazi mənada: "Həyəcan bütün auditoriyaya sirayət etdi." (duyğuların yayılması)
Qısaca desək, "sirayət" sözü, yayılma və keçmənin ümumi bir ifadəsidir və kontekstə görə müxtəlif mənalarda istifadə oluna bilər. Ərəb mənşəli olmasına baxmayaraq, Azərbaycan dilində tamamilə mənimsənilmiş və geniş istifadə olunan bir sözdür.