izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

SİVRİ (ər.) sifət.

1. İti, ucu kəskin, nazik və uzun olan. Məsələn: sivri qılınc, sivri burun, sivri iynə, sivri daş. Bu mənada "sivri" sözü əşyaların fiziki formasını və xüsusiyyətini ifadə edir. Ucunun iti olması, kəsici və ya deşici qabiliyyətə malik olması ön planda olur. "Sivri" sözü bu kontekstdə "iti", "kəskin", "ucuz", "nazik" kimi sinonimlərlə əvəz oluna bilər, lakin bunların hamısı "sivri"nin tam mənasını vermir. Çünki "sivri" həm iti, həm də uzun, nazik olmağı ifadə edir.

2. (məcazi mənada) Kəskin, sərəngiz, tez dəyən; ağrılı. Məsələn: sivri ağrı, sivri sual, sivri tənqid, sivri nitq. Bu mənada "sivri" sözü həssaslığı, güclü təsiri, kəskinliyi ifadə edir. Sözlərin, hisslərin və ya təsirlərin kəskinliyi, tez dəyməsi və ağrılı olması vurğulanır. "Sivri" burada "kəskin", "dəqiq", "sərəngiz", "acı", "ağrılı" kimi sözlərlə sinonim olaraq işlənə bilər, lakin bu sözlər tam məna çalarını əks etdirməyə bilər. "Sivri tənqid" ifadəsi sadəcə tənqidin kəskin olduğunu deyil, həm də tənqidin hədəfə dəqiq və tez dəydiyini göstərir.

3. (məcazi mənada) Zehni, düşüncənin kəskinliyi, dəqiqliyi. Nümunə olaraq verilən cümlədəki istifadə ("Zehnin, düşüncənin səyyar qanadı; Sivri bir ox kimi sancıldı yerə") bu mənanı əks etdirir. Burada "sivri" sözü bir düşüncənin tez və dəqiq şəkildə hədəfə çatması, kəskinliyi və təsir gücünü ifadə edir. "Sivri" düşüncə, sürətli və dəqiq zəka deməkdir. Oxun hədəfə dəqiq dəyməsi kimi, düşüncənin də dəqiq və sürətli şəkildə hədəfə çatdığını göstərir.

Etimalogiyası: Sözün etimologiyası aydın deyil, lakin ehtimal ki, türk dillərinin köhnə təbəqəsindən gəlir və "iti", "kəskin" mənalarını əsas götürərək inkişaf etmişdir. "Sivri" sözünün kökü və mənasının daha dəqiq təyini üçün əlavə leksikoqrafik və etimoloji araşdırmalar aparmaq lazımdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz