izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Siyenit (yun. σῦενις - süenis – Misirdəki Syene şəhərinin adı ilə bağlıdır, həmin ərazidə bu süxur geniş yayılıb) – tam kristalvari, dərinlik magmatik süxurdur. Qranitə oxşayır, lakin onun tərkibində kvarsa rast gəlinmir və ya çox az miqdarda olur. Əsas minerallarını alkalik felşpatlar (ortoklaz, mikroklin və ya sanidin), plagioklazlar (oligoklaz, andezin), amfibollar (hornblend) və biotit təşkil edir. Siyenitin rəngi tərkibindən asılı olaraq, açıq-bozdan tünd-boz, qırmızımtıl və ya yaşılımtıl rəngdə ola bilər.

Siyenitlərin mineraloji tərkibi müxtəlifdir və bu, onun mənşəyini, yaranma şəraitini və kimyəvi tərkibini əks etdirir. Alkalik felşpatların miqdarı digər minerallardan üstündür. Plagioklazların nisbəti siyenitin növünü müəyyən edir: plagioklazın az olduğu hallarda alkalik siyenitlər, daha çox olduğu hallarda isə siyenit-dioritlər əmələ gəlir. Amfibollar və biotit kimi mafik minerallar siyenitin rəngini və bərkliyini təyin edir. Bəzən siyenitlər piroksenlər (avgit, diopsid) və ya olivin də ehtiva edə bilər.

Siyenitlər geniş yayılmış süxurlardır və müxtəlif geoloji mühitlərdə rast gəlinir. Onlar adətən batolit, ştok və dayklar şəklində çıxış edir. Siyenitlərdən tikintidə, bəzək daşı kimi və yol tikintisində istifadə olunur. Onların bərkliyi, davamlılığı və gözəl görünüşü onları bu sahələrdə qiymətli material halına gətirir. Siyenitin konkret tətbiqi onun mineraloji tərkibindən və fiziki xüsusiyyətlərindən asılıdır.

Qeyd etmək lazımdır ki, "siyenit" termini tarixən müəyyən bir petroqrafik təsnifat sisteminə əsaslanır və müasir təsnifat sistemlərində daha mürəkkəb və dəqiq təsvirlər mövcuddur. Lakin ümumi istifadədə siyenit adətən yuxarıda göstərilən əsas xüsusiyyətləri ilə xarakterizə olunan süxurları ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz