izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Siyirməqılınc sözü Azərbaycan dilində zərf kimi işlənir və "qınından çıxarılmış halda, qılıncla, yalınqılınc" mənasını verir. Yəni, bu söz, hər hansı bir hərəkətin və ya vəziyyətin necə baş verdiyini, hansı vasitə ilə və ya hansı formada icra edildiyini göstərir. Qılıncın qından çıxarılaraq istifadə olunması ilə əlaqədar olaraq, "siyirməqılınc" sözü sürətli, qəfil və təcavüzkar bir hücumu ifadə edir. Bu mənada, sözün leksik mənası sadəcə "yalın qılıncla" deyil, həm də bu hərəkətin arxasındakı tezlik, hazırlıqsızlıq və təhdid hissi kimi konnotasiyaları ehtiva edir.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "siyirmək" fellə "qılınc" isiminin birləşməsindən əmələ gəldiyini görərik. "Siyirmək" feli, bir şeyi sürətlə və qətiyyətlə çəkib çıxarmaq, ayrıca ayırmaq mənasını daşıyır. Bu mənada, "siyirməqılınc" sözü qılıncın qından sürətlə və qətiyyətlə çıxarılmasını və dərhal istifadə olunmasını ifadə edir. Bu da sözün hücumun sürəti və qəflənliyi ilə bağlı mənasını daha da gücləndirir.

Misal olaraq verilən cümlədə ("Fəxrəddin əlində siyirməqılınc atlının qabağında göründü") "siyirməqılınc" sözü Fəxrəddinin qəfil və hazırlanmış bir hücumla atlının qarşısına çıxdığını, əlindəki qılıncı qından çıxarılmış halda olduğunu ifadə edir. Bu cümlədə söz, həm Fəxrəddinin silahının vəziyyətini, həm də hücumun təbiətini (sürətli və gözlənilməz) ifadə etmək üçün istifadə olunub.

Qeyd etmək lazımdır ki, "siyirməqılınc" sözü ədəbi üslubda daha çox işlənən bir söz olub, müasir danışıq dilində az rast gəlinir. Ancaq tarixi və ya epik əsərlərdə, dramatik vəziyyətləri təsvir etmək üçün hələ də təsirli bir vasitə kimi istifadə oluna bilər. Sözün qəhrəmanlıq, cəsarət və təhlükə kimi konnotasiyaları da var.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz