izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Soxuşdurmaq (f. dan.) — Bu feilin kökü türk dillərində geniş yayılmış "sox-" kökünə dayanır və əsas mənası "içəri salmaq", "daxil etmək"dir. Lüğətlərdə verilən mənalar bu əsas mənadan törəmədir. "Soxuşdurmaq" sözü isə "soxmaq" feilinə "-uşdurmaq" əlavəsinin əlavə olunması ilə yaranmışdır. "-uşdurmaq" əlavəsi isə bir işi gizlincə, hiyləgərləşərək, məkrli şəkildə yerinə yetirmək mənasını verir.

1. Məna: Soxuşdurmaq, əsas mənası baxımından, bir şeyi başqa bir şeyin içinə gizlicə, qəfil və ya diqqət çəkmədən yerləşdirmək, daxil etmək deməkdir. Bu mənada "soxmaq" feili ilə sinonimdir, lakin "soxuşdurmaq" gizlilik, sürətlilik və ya məkrli bir yanaşmanı ifadə edir. Məsələn, "O, cibindən pulu soxuşduraraq kassaya qoydu" cümləsində pulun gizlicə və diqqəti çəkmədən qoyulması vurğulanır. "Soxuşdurmaq" həmçinin, fiziki bir əşyanın deyil, məsələn, bir fikrin, düşüncənin insanın beyninə gizlicə yeridilməsi mənasında da işlənə bilər: "Onun fikirlərini soxuşduraraq məni öz planına cəlb etdi."

2. Məcazi Məna: "Soxuşdurmaq" sözü məcazi mənada aldatma, hiylə, məkr və fırıldaq vasitəsilə bir şeyin kiməsə verilməsi, ötürülməsi və ya başından keçirilməsi mənasında işlənir. Bu mənada, bir şeyin diqqətsizliyindən, nadanlığından istifadə edərək və ya onun razılığı olmadan əldə edilməsi nəzərdə tutulur. Məsələn, "O, mənə borcunu soxuşdurdu" cümləsində borcun verilməsi qeyri-qanuni və ya aldadıcı bir şəkildə baş verdiyini anlayırıq. Başqa bir nümunə: "Ona yalan sözlərlə fikrini soxuşdurdu." burada isə yalan və manipulyasiya vasitəsilə fikrin qəbul etdirilməsi və ya dəyişdirilməsi vurğulanır.

Yekun olaraq, "soxuşdurmaq" feili həm fiziki, həm də məcazi mənada işlənən bir söz olub, əsas xüsusiyyəti gizlilik, məkr və aldatmanı ifadə etməsidir. "Soxmaq" feilindən fərqli olaraq, daha dərin bir məkr və hiylə elementini özündə əks etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz