Sortlama sözü "sortlamaq" felindən törəmiş bir isimdir. Azərbaycan dilində geniş yayılmış bu söz əsasən müəyyən meyarlara əsasən obyektləri, məlumatları və ya elementləri ardıcıllığa salmaq, sıralanmaq prosesini bildirir. Bu sıralanma müxtəlif meyarlara görə həyata keçirilə bilər: əlifba sırası, rəqəmlərin böyüklüyü, tarixlər, ölçülər və s.
Sortlamanın mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Məsələn, kompüter elmində sortlama algoritmləri vasitəsilə böyük məlumat bazalarının effektiv şəkildə sıralanması vacib bir prosesdir. Bu halda sortlama "əl ilə sıralanma" mənasından fərqli olaraq, proqram tərəfindən avtomatlaşdırılmış, çox sürətli və mürəkkəb bir əməliyyatdır.
Gündəlik həyatda isə sortlama daha sadə bir məna kəsb edir. Məsələn, kitabları əlifba sırası ilə sortlamaq, meyvələri ölçüsünə görə sortlamaq, sənədləri tarixinə görə sortlamaq kimi hallarda sortlama prosesi insan tərəfindən fiziki şəkildə həyata keçirilir. Bu proses sadə qaydalara əsaslanır və müəyyən bir ardıcıllıq yaradılması məqsədini daşıyır.
Linqvistik baxımdan, "sortlama" sözünün törəməsi "-ma" isim şəkilçisinin "sortlamaq" felinə əlavə olunması ilə əldə edilir. Bu şəkilçi prosesi, hərəkəti və ya nəticəni bildirən isimlərin əmələ gəlməsində işlənən ən məhsuldar şəkilçilərdəndir.
Müxtəlif cümlələrdə "sortlama" sözünün necə işləndiyinə dair nümunələr:
- Kitabxanaçı kitabları sortladı və rəflərə düzdu.
- Verilənlər bazasının effektiv işləməsi üçün yüksək sürətli sortlama algoritmlərindən istifadə edilir.
- Meyvələrin sortlanması onların keyfiyyətinə nəzarət etməyə imkan verir.
- Məktubların sortlanması poçt işçilərinin əsas vəzifələrindən biridir.
- Bu proqram mürəkkəb sortlama əməliyyatlarını saniyələr ərzində həyata keçirir.